کم‌مصرف‌ترین کامیونهای باری ایران در ابتدای پاییز ۱۴۰۴ زمان تقریبی مطالعه 12 دقیقه
0
پسندیدممصرف سوخت یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌ها در انتخاب کامیونت برای پخش و توزیع شهری است. در شرایطی که ترافیک و توقف‌های پی‌درپی به بخش جدایی‌ناپذیر رانندگی در شهرهای بزرگ ایران تبدیل شده، میزان مصرف سوخت واقعی با اعداد رسمی کارخانه فاصله قابل توجهی پیدا می‌کند. این مسئله برای رانندگان و مدیران ناوگان به‌طور مستقیم بر هزینه‌های روزانه و حاشیه سود اثر می‌گذارد.
در این مقاله از پایه یک به سراغ معرفی کم‌مصرف‌ترین کامیونتهای بنزینی در سیکل ترافیک شهری می‌رویم. هدف این است که مخاطبان بتوانند با شناخت ویژگی‌های این خودروها، انتخابی هوشمندانه‌تر داشته باشند. بررسی ما علاوه بر مشخصات فنی، تجربه مصرف واقعی در شرایط شهری را نیز در نظر می‌گیرد تا نتیجه‌ای عملی و کاربردی به دست آید.
کامیونتهای بنزینی در سال‌های اخیر تبدیل به یکی از محبوب‌ترین محصولات بازار شده‌اند. هرچند هنوز هم مدل‌های دیزلی بیشترین سهم بازار کامیونت‌ها را دارند، اما خودروهای بنزینی به دلیل هزینه خرید کمتر و تعمیر و نگهداری ساده‌تر، جایگاه ویژه‌ای در ناوگان‌های شهری پیدا کرده‌اند. بنابراین شناخت مدل‌های کم‌مصرف این دسته، برای مدیران و رانندگان اهمیت حیاتی دارد.
چرا مصرف سوخت در کامیونتهای شهری اهمیت بیشتری دارد؟
یکی از تفاوت‌های اساسی رانندگی در شهر با جاده، توقف‌های مکرر و حرکت در سرعت‌های پایین است. این شرایط باعث می‌شود موتور زمان بیشتری در دور پایین یا شتاب‌گیری‌های کوتاه فعالیت کند و به همین دلیل مصرف سوخت افزایش یابد. در حالی که در جاده‌های برون‌شهری موتور در دور ثابت کار می‌کند و مصرف واقعی بهینه‌تر خواهد بود.
مصرف بالای سوخت در ترافیک شهری نه‌تنها هزینه‌های راننده را افزایش می‌دهد، بلکه به شکل مستقیم بر رقابت‌پذیری شرکت‌های پخش اثر می‌گذارد. ناوگانی که ده‌ها کامیونت در روز در سطح شهر فعالیت می‌کند، با اختلاف مصرف حتی یک تا دو لیتر در صد کیلومتر می‌تواند میلیون‌ها تومان صرفه‌جویی یا هزینه اضافی داشته باشد.
از سوی دیگر، مصرف بالاتر سوخت در شهر باعث افزایش آلایندگی و استهلاک موتور نیز می‌شود. کارکرد طولانی در دورهای پایین یا تغییر ناگهانی سرعت، فشار بیشتری بر قطعات وارد می‌کند و به کاهش عمر مفید خودرو منجر می‌شود. بنابراین تمرکز بر انتخاب کامیونت‌هایی که در سیکل شهری مصرف کمتری دارند، یک ضرورت اقتصادی و فنی است.
معیارهای انتخاب کامیونت بنزینی کم‌مصرف در شهر
اولین معیار برای انتخاب کامیونت کم‌مصرف، حجم موتور و تکنولوژی سوخت‌رسانی آن است. موتورهای کوچک‌تر با سیستم انژکتوری پیشرفته معمولاً مصرف کمتری دارند، به‌ویژه اگر همراه با استانداردهای آلایندگی یورو۴ و یورو۵ طراحی شده باشند. این عامل نقش کلیدی در کاهش مصرف در شرایط ترافیکی ایفا می‌کند.
دومین معیار، وزن خالص خودرو و ظرفیت بار است. کامیونتی که سبک‌تر باشد، برای حرکت نیاز به انرژی کمتری دارد و در نتیجه مصرف سوخت آن پایین‌تر خواهد بود. البته ظرفیت بار نیز باید با نیاز ناوگان هماهنگ باشد، زیرا بارگذاری بیش از حد، تمام مزایای مصرف پایین را از بین می‌برد.
سومین معیار، نوع گیربکس و ضرایب دنده است. گیربکس‌های مدرن با ضرایب بهینه کمک می‌کنند موتور در دور مناسب‌تری کار کند و این امر در ترافیک شهری مصرف را کاهش می‌دهد. همچنین وجود فناوری‌های کمکی مانند سیستم استارت-استاپ یا مدیریت الکترونیکی مصرف سوخت، یک امتیاز ویژه برای کاهش مصرف در شهر محسوب می‌شود.
معرفی مدل‌های کم‌مصرف بنزینی در بازار ایران
بازار کامیونتهای سبک در ایران بیشتر با مدل‌های دیزلی شناخته می‌شود، اما در کنار آن‌ها چند کامیونت بنزینی و دوگانه‌سوز نیز عرضه شده‌اند که به دلیل مصرف بهینه و هزینه نگهداری پایین، در پخش شهری طرفداران خود را دارند. این خودروها عمدتاً در کلاس زیر ۱۰ تن قرار گرفته و برای مسیرهای کوتاه و ترافیکی طراحی شده‌اند. در ادامه، مهم‌ترین نمونه‌های موجود در بازار ایران را بررسی می‌کنیم تا رانندگان و مدیران ناوگان شناخت بهتری از گزینه‌های کم‌مصرف در اختیار داشته باشند. گفتنی است این فهرست از پر‌مصرف‌ترین به کم‌مصرف‌ترین مرتب شده است.
رتبه ۵؛ نیسان آبی یا نیسان Z24
نیسان آبی یا همان Z24 یکی از پرکاربردترین وانت‌های بازار ایران بود که نسخه دوگانه‌سوز آن نیز عرضه شد. این خودرو با موتور ۲٫۴ لیتری انژکتوری توان حدود ۹۰ اسب‌بخار و گشتاور ۱۷۵ نیوتن‌متر تولید می‌کند. مصرف سوخت ترکیبی آن در حالت بنزینی بین ۱۲ تا ۱۳ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر است که نسبت به خودروهای جدیدتر بالاتر محسوب می‌شود.
با این حال، ظرفیت بار بیش از ۲ تن، دوام شاسی و فراوانی قطعات یدکی باعث شده همچنان در ناوگان‌های قدیمی حضور پررنگی داشته باشد. مهم‌ترین نقطه ضعف این مدل، ایمنی پایین و مصرف نسبتاً زیاد آن در شرایط شهری است.
رتبه ۴؛ زامیاد پادرا پلاس
پادرا پلاس به‌عنوان نسخه به‌روزشده نیسان آبی معرفی شد و تغییرات اصلی آن در طراحی بدنه و کابین صورت گرفت. این خودرو همچنان از موتور ۲٫۴ لیتری قدیمی استفاده می‌کند که حدود ۹۵ اسب‌بخار قدرت دارد و مصرف ترکیبی آن نزدیک به ۱۲٫۵ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر است. ظرفیت بار حدود ۲ تن حفظ شده و امکاناتی مانند کولر، فرمان هیدرولیک و ترمز ABS به آن افزوده شده است. طراحی داخلی مدرن‌تر و راحت‌تر، این خودرو را برای رانندگان جذاب‌تر کرده است. با این حال، مصرف بالای سوخت و موتور قدیمی از مهم‌ترین چالش‌های پادرا پلاس به شمار می‌روند.
رتبه ۳؛ زامیاد نیسان اکستند EX
زامیاد EX به‌عنوان جانشین رسمی نیسان آبی در سال ۱۴۰۴ معرفی شد و با رعایت استانداردهای ۸۵گانه، ایمنی و تجهیزات بیشتری نسبت به نسل‌های قبلی دارد. موتور آن همچنان ۲٫۴ لیتری است و در حالت بنزین حدود ۹۴ اسب‌بخار قدرت تولید می‌کند. مصرف ترکیبی در حدود ۱۲ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر تخمین زده می‌شود.
امکاناتی مانند ESC، ترمز اضطراری خودکار و هشدار خروج از خط، این خودرو را از نظر ایمنی به سطحی بالاتر رسانده‌اند. هرچند مصرف سوخت نسبت به مدل‌های مدرن‌تر بهبود چشمگیری نداشته، اما ترکیب امکانات ایمنی و قیمت نسبتاً مناسب باعث شده وانت EX برای جایگزینی نیسان‌های قدیمی مورد توجه بازار قرار گیرد.
رتبه ۲؛ بهمن فورس F38
فورس F38 یکی از جدیدترین کامیونتهای شهری است که با موتور ۲ لیتری چهار سیلندر و استاندارد آلایندگی یورو ۵ معرفی شد. این موتور در حالت بنزینی ۱۳۹ اسب‌بخار قدرت و ۱۹۶ نیوتن‌متر گشتاور تولید می‌کند و مصرف آن حدود ۱۰ تا ۱۱ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر تخمین زده شده است. ظرفیت بار مفید F38 بیش از ۲٫۳ تن است و همین ویژگی آن را از وانت‌های سنتی مانند نیسان متمایز می‌کند.
امکانات ایمنی مدرنی مانند ABS، EBS و سیستم پایداری ESC به همراه کابین راحت و ارگونومیک، این کامیونت را به انتخابی مناسب برای پخش شهری بدل کرده است. هرچند قیمت بالاتر نسبت به رقبا از چالش‌های اصلی آن است.
کاریزان خودرو کاویان K103
کامیونت K103 با موتور ۱٫۶ لیتری پایه‌گازسوز طراحی شده که در حالت بنزینی ۱۱۶ اسب بخار قدرت و ۱۵۲ نیوتن‌متر گشتاور ارائه می‌دهد. مصرف ترکیبی آن طبق برآوردها کمتر از ۱۰ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر است و همین موضوع باعث شده در رده کم‌مصرف‌ها قرار گیرد. ظرفیت بار مفید حدود ۲ تن و ابعاد جمع‌وجور، این مدل را برای حرکت در کوچه‌ها و خیابان‌های شلوغ مناسب کرده است.
وجود امکانات ایمنی پیشرفته مانند ترمز ABS، کنترل پایداری و هشدار خروج از خط، سطحی متفاوت نسبت به خودروهای سنتی ایجاد کرده است. K103 علاوه بر مصرف پایین، به دلیل قیمت رقابتی توانسته به گزینه‌ای جذاب برای کسب‌وکارهای شهری کوچک تبدیل شود.
مقایسه فنی و مصرف واقعی کامیونت‌ها در سیکل شهری
در بررسی کامیونتهای بنزینی، یکی از مهم‌ترین نکات اختلاف بین مصرف سوخت اعلامی کارخانه و مصرف واقعی در شهر است. برای نمونه، بهمن دیزل فورس F38 در تست‌های رسمی حدود ۱۰ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر مصرف دارد، اما در ترافیک شهری با توقف‌های مکرر این عدد به ۱۱ تا ۱۲ لیتر می‌رسد.
در مقابل، کاویان K103 به لطف موتور کوچک‌تر و گیربکس بهینه، حتی در شرایط شلوغ شهر هم مصرفی کمتر از ۱۰ لیتر نشان داده است. این تفاوت عملکرد باعث می‌شود K103 در دسته کم‌مصرف‌ترین‌ها قرار گیرد، هرچند ظرفیت بار آن نسبت به فورس محدودتر است.
در سمت دیگر بازار، محصولات زامیاد مانند Z24 و پادرا پلاس همچنان با موتورهای قدیمی‌تر عرضه می‌شوند. این خودروها در شرایط شهری بین ۱۲ تا ۱۴ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر مصرف دارند، عددی که در مقایسه با مدل‌های مدرن‌تر بالاتر است.
دلیل این مسئله، طراحی قدیمی موتور و وزن نسبتا زیاد خودروست که در توقف‌های مکرر فشار بیشتری بر سیستم سوخت‌رسانی وارد می‌کند. با وجود این، محبوبیت آن‌ها بیشتر به دوام و قطعات ارزان بازمی‌گردد تا مصرف بهینه سوخت.
زامیاد اکستند EX گرچه از نظر طراحی و ایمنی پیشرفت قابل‌توجهی داشته، اما در زمینه مصرف سوخت تغییر چشمگیری نسبت به نسل‌های قبلی ایجاد نکرده است. این مدل در شرایط واقعی شهر حدود ۱۲ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر مصرف می‌کند.
در نتیجه، اگرچه از نظر ایمنی و امکانات رفاهی ارتقا یافته، اما در رقابت با مدل‌های کم‌مصرفی مانند K103 و حتی فورس F38، از نظر هزینه سوخت جایگاه پایین‌تری دارد. این مسئله نشان می‌دهد که تمرکز اصلی در EX روی رعایت استانداردها و ایمنی بوده است نه کاهش مصرف.
در نهایت می‌توان گفت اگر معیار اصلی صرفه‌جویی سوخت در ترافیک شهری باشد، کاویان K103 و فورس F38 بهترین گزینه‌ها محسوب می‌شوند. این دو مدل با بهره‌گیری از موتورهای مدرن و سیستم‌های مدیریت مصرف توانسته‌اند نیاز بازار شهری را بهتر پاسخ دهند. در مقابل، محصولات زامیاد با وجود مصرف بالاتر همچنان به دلیل دوام و خدمات پس از فروش گسترده مشتریان خاص خود را دارند. بنابراین انتخاب نهایی بیش از هر چیز به اولویت خریدار میان مصرف بهینه مدل‌های جدید یا دوام مدل‌های قدیمی بستگی دارد.
| مدل | مصرف واقعی شهری (لیتر/۱۰۰ کیلومتر) | ظرفیت بار مفید | ویژگی شاخص |
| بهمن دیزل فورس F38 | ۱۱–۱۲ | ۲٫۳ تن | ایمنی مدرن، اتاق بار بزرگ |
| کاویان K103 | ۹–۱۰ | ۲ تن | کم‌مصرف‌ترین، فناوری جدید |
| زامیاد Z24 | ۱۲–۱۳ | ۲ تن | دوام بالا، قطعات ارزان |
| زامیاد پادرا پلاس | ۱۲–۱۳ | ۲ تن | کابین مدرن‌تر، مصرف همچنان بالا |
| زامیاد اکستند EX | حدود ۱۲ | ۲ تن | ایمنی بهبود یافته، مصرف ثابت |
نکات رانندگی برای کاهش مصرف کامیونتهای بنزینی
یکی از مهم‌ترین عوامل در کاهش مصرف سوخت، شیوه رانندگی است. رانندگی نرم و پرهیز از شتاب‌گیری‌های ناگهانی یا ترمزهای شدید باعث می‌شود موتور در محدوده بهینه‌تری کار کند و مصرف کاهش یابد. بسیاری از رانندگان حرفه‌ای توصیه می‌کنند دور موتور را در بازه اقتصادی نگه دارند و تغییر دنده‌ها را به‌موقع انجام دهند تا سوخت کمتری مصرف شود.
سرویس منظم کامیونت نیز نقش کلیدی در بهینه‌سازی مصرف دارد. تعویض به‌موقع فیلتر هوا و شمع‌ها، استفاده از روغن موتور استاندارد و بررسی دورهای سیستم انژکتور، همگی به کاهش مصرف کمک می‌کنند. یک فیلتر هوای کثیف می‌تواند مصرف را چند لیتر افزایش دهد، در حالی که هزینه تعویض آن بسیار ناچیز است. بنابراین، توجه به سرویس‌های دورهای یکی از ساده‌ترین راهکارهای کاهش هزینه‌هاست.
عامل دیگر، تنظیم فشار باد لاستیک‌هاست. تایر کم‌باد باعث افزایش مقاومت غلتشی و در نتیجه مصرف بیشتر سوخت می‌شود. توصیه می‌شود رانندگان حداقل ماهی یک‌بار فشار باد تایرها را کنترل کنند. همچنین پرهیز از بارگیری بیش از ظرفیت، یکی از اصول مهمی است که هم مصرف سوخت را کاهش می‌دهد و هم از فرسودگی زودهنگام قطعات جلوگیری می‌کند. ترکیب این اقدامات ساده می‌تواند تأثیر چشمگیری بر کاهش هزینه‌های سوخت در ناوگان شهری داشته باشد.
چالش‌ها و محدودیت‌های کامیونتهای بنزینی در شهر
با وجود برخی مزایا، کامیونتهای بنزینی در شهر با محدودیت‌هایی مواجه‌اند. هزینه بالای سوخت بنزین نسبت به CNG یا دیزل، یکی از اصلی‌ترین مشکلات است. این موضوع به‌ویژه برای شرکت‌های پخش که روزانه مسافت زیادی را در سطح شهر طی می‌کنند، هزینه‌های عملیاتی را بالا می‌برد. همین مسئله موجب شده بسیاری از ناوگان‌ها به سمت خودروهای دوگانه‌سوز حرکت کنند.
چالش دیگر، آلایندگی بیشتر موتورهای بنزینی نسبت به گازسوزها است. در کلان‌شهرهایی مانند تهران، محدودیت‌های تردد مانند طرح ترافیک یا آلودگی هوا برای خودروهای پرمصرف و آلاینده بیشتر اعمال می‌شود. این امر می‌تواند برای رانندگان کامیونتهای بنزینی دردسر ایجاد کند و کارایی ناوگان را کاهش دهد. به همین دلیل، در برخی موارد استفاده از این خودروها نیازمند هماهنگی با مقررات شهری است.
همچنین، کامیونتهای بنزینی در شرایط بارگیری سنگین، افزایش مصرف محسوسی نشان می‌دهند. برخلاف موتورهای دیزلی که در بارهای بالا بازدهی بیشتری دارند، موتورهای بنزینی در چنین شرایطی سریع‌تر به مصرف بالا می‌رسند. این مسئله باعث شده کامیونتهای بنزینی بیشتر برای بارهای سبک و مسیرهای کوتاه توصیه شوند. بنابراین انتخاب این خودروها نیازمند توجه دقیق به نوع کاربری و شرایط عملیاتی ناوگان است.
آینده کامیونتهای بنزینی در بازار شهری ایران
بازار کامیونتهای بنزینی در ایران اگرچه همچنان فعال است، اما چشم‌انداز آن تحت تأثیر تغییرات سیاست‌های انرژی و محیط زیست قرار دارد. با توجه به حمایت دولت از سوخت CNG و توسعه خودروهای دوگانه‌سوز، تقاضا برای کامیونتهای صرفاً بنزینی احتمالاً کاهش خواهد یافت. این روند به‌ویژه در کلان‌شهرها محسوس‌تر است، جایی که مصرف سوخت و آلایندگی بیشترین حساسیت را ایجاد می‌کنند.
با این حال، کامیونتهای بنزینی همچنان برای برخی کسب‌وکارها گزینه‌ای مناسب باقی خواهند ماند. هزینه خرید کمتر، تعمیرات ساده‌تر و در دسترس بودن قطعات یدکی از عواملی است که باعث می‌شود این خودروها جایگاه خود را از دست ندهند. به‌خصوص برای ناوگان‌های کوچک و مشاغل محلی، کامیونتهای بنزینی با وجود مصرف بالاتر، همچنان یک انتخاب اقتصادی در کوتاه‌مدت هستند.
در بلندمدت، ورود فناوری‌های جدید مانند کامیونتهای برقی یا هیبریدی می‌تواند نقش کامیونتهای بنزینی را کمرنگ‌تر کند. اما به دلیل هزینه بالا و محدودیت زیرساخت‌های شارژ، این تغییر یک‌شبه رخ نخواهد داد. بنابراین پیش‌بینی می‌شود کامیونتهای بنزینی دست‌کم در یک دهه آینده در کنار دوگانه‌سوزها حضور پررنگی داشته باشند، هرچند سهم بازارشان به تدریج کاهش خواهد یافت.
جمع‌بندی و توصیه نهایی
مصرف سوخت در ترافیک شهری یکی از دغدغه‌های اصلی رانندگان و مدیران ناوگان است. در این مقاله از پایه یک به بررسی کم‌مصرف‌ترین کامیونتهای بنزینی پرداختیم و دیدیم که مدل‌هایی مانند کاویان K103 و بهمن دیزل فورس F38 به دلیل موتورهای مدرن و بهینه‌سازی‌شده، بهترین گزینه‌ها برای کاهش هزینه‌های سوخت در شهر هستند. در مقابل، محصولات زامیاد با وجود مصرف بالاتر همچنان به دلیل دوام و خدمات پس از فروش گسترده محبوب باقی مانده‌اند.
انتخاب کامیونت مناسب باید بر اساس نوع کاربری، ظرفیت بار و الگوی پیمایش صورت گیرد. اگر اولویت اصلی صرفه‌جویی در هزینه سوخت باشد، مدل‌های مدرن‌تر ارزش سرمایه‌گذاری بیشتری دارند. اما اگر دوام و هزینه تعمیرات پایین در اولویت باشد، خودروهای سنتی زامیاد هنوز هم انتخاب مناسبی به شمار می‌روند.
به‌طور کلی، آینده بازار به سمت مصرف کمتر و آلایندگی پایین‌تر حرکت می‌کند. بنابراین توصیه می‌شود رانندگان و مدیران ناوگان هنگام خرید، علاوه بر قیمت اولیه، هزینه‌های جاری و مقررات آینده را هم در نظر بگیرند. این نگاه جامع کمک می‌کند تا انتخابی هوشمندانه داشته باشند و در مسیر رقابتی پخش شهری، از مزیت‌های اقتصادی و زیست‌محیطی بهره‌مند شوند.
این مطلب توسط تیم کارشناسان سایت پایه یک نوشته شده است.
پشت هر مطلب در وبلاگ پایه یک، کار تیمی است؛ خبرنگار میدانی، کارشناس فنی و پژوهشگر محتوا. از مقایسهٔ جزئیات تا راهنمای انتخاب بهترین‌های انواع کامیون و کامیونت، راهنمای لوازم و قطعات خودروهای سنگین و... ما به تصمیم‌های روزمره سنگین سواران کمک می‌کنیم. کلیک کنید تا با نویسندگان ما بیشتر آشنا شوید.
آیا این مقاله را دوست داشتید ؟
0
پسندیدم
در حال حاضر هیچ نظر یا دیدگاهی ثبت نشده است. شما میتوانید اولین نفری باشید که دیدگاه یا نظر خود را برای ما ارسال می‌کنید.