

ناوگان سنگین نقش ستون فقرات لجستیک کشور را دارد و هر تصمیم راننده کامیون یا اتوبوس میتواند مستقیم روی ایمنی جاده، هزینههای شرکت و زمان تحویل بار اثر بگذارد. در این مقاله از پایه یک بهصورت رسمی و ساده سراغ نرخ جرایم رانندگی ناوگان سنگین در سال ۱۴۰۴ میرویم؛ با تمرکز روی تخلفات پرتکرار کامیون و اتوبوس، دامنه مبالغ، کدهای تخلف و نکات مدیریتی برای کاهش ریسک و هزینه. مخاطب این مطلب راننده کامیون، مدیر ناوگان، دانشجوی مکانیک و علاقهمند به حوزه خودروهای سنگین است. 🚚
در سال ۱۴۰۴ ساختار جریمهها بر اساس نوع تخلف و محل ارتکاب (کلانشهرها و مسیرهای بینشهری، سایر شهرها، روستاها) تنظیم شده و برای ناوگان سنگین، عناوین خاصی مثل عبور کامیون و اتوبوس از خط سرعت، سبقت در شهر، مقررات حمل بار و بارهای ترافیکی، مواد خطرناک و تجهیزات ایمنی برجستهاند. با توجه به افزایشهای دورهای (بهویژه در بازههای پرتردد)، شناخت دقیق لیست جرائم رانندگی ۱۴۰۴ و تمایزات آن برای ناوگان حیاتی است. در ادامه، ضمن مرور جدولها و مثالهای کاربردی، راهکارهای کنترلی را نیز مرور میکنیم.
هدف این مطلب این است که با یک نگاه، هم جدول جرایم رانندگی ویژه موارد مربوط به ناوگان سنگین را ببینید، هم منطق دستهبندی تخلفات را بفهمید و هم بتوانید در برنامهریزی ایمنی، پیمایش و آموزش رانندگان از آن استفاده کنید. علاوه بر آن، نکات مهمی درباره نمره منفی، دو برابر شدن جریمه پس از مهلت قانونی، روشهای استعلام و پرداخت را میآوریم تا تصمیمهای شما سریعتر و دقیقتر باشد.
جدول جرایم رانندگی ۱۴۰۴ با تمرکز روی ناوگان سنگین
ناوگان سنگین در کنار قواعد عمومی، با مجموعهای از تخلفات اختصاصی مواجه است که بهسبب ابعاد، وزن و ماهیت حمل بار نسبت به خودروهای سبک حساسترند. درک این تفاوتها کمک میکند در مسیرهای شهری و برونشهری، خطمشی ایمنی هوشمندانهتری تدوین شود. جدول جرایم رانندگی پایه تصمیمگیری است؛ چون برای هر تخلف، کد، دامنه مبلغ و گاهی نمره منفی تعیین شده است. 📊
در جدول زیر نمونهای از لیست جرائم رانندگی جدید مرتبط با کامیون و اتوبوس را میبینید. مبالغ به تومان است و ستونها بر اساس محل ارتکاب چیده شدهاند. برای مدیریت بهتر، این سطرها را در آموزش رانندگان و دستورالعملهای عملیاتی وارد کنید؛ مثلا درج «حداقل فاصله ایمن برای سبقت» یا «چکلیست بارگیری ایمن» در فرم تحویل شیفت.
عنوان تخلف مرتبط با ناوگان سنگین | کد | کلانشهر/بینشهری (تومان) | سایر شهرها | روستاها |
عبور کامیون و اتوبوس در خط سرعت آزادراههای چندخطه | ۲۰۳۰ | ۱۵۰٬۰۰۰ | ۱۵۰٬۰۰۰ | ۱۵۰٬۰۰۰ |
سبقت اتوبوس و کامیون در داخل شهر | ۲۰۴۳ | ۱۵۰٬۰۰۰ | ۱۰۰٬۰۰۰ | — |
عدم رعایت مقررات حمل بار | ۲۰۲۰ | ۴۰۰٬۰۰۰ | ۳۰۰٬۰۰۰ | ۲۰۰٬۰۰۰ |
عدم رعایت مقررات حمل بارهای ترافیکی | ۲۰۲۵ | ۶۰۰٬۰۰۰ | ۶۰۰٬۰۰۰ | ۶۰۰٬۰۰۰ |
عدم رعایت ایمنی حملونقل مواد خطرناک | ۲۰۱۶ | ۶۰۰٬۰۰۰ | ۴۵۰٬۰۰۰ | ۳۵۰٬۰۰۰ |
حمل مواد سوختی خارج از باک/باک غیرمجاز | ۲۰۳۱ | ۱۵۰٬۰۰۰ | ۱۵۰٬۰۰۰ | ۱۵۰٬۰۰۰ |
سبقت از راست/استفاده از شانه راه | ۲۰۴۱ | ۵۰۰٬۰۰۰ | ۴۰۰٬۰۰۰ | ۳۰۰٬۰۰۰ |
سرعت بیش از ۵۰ کیلومتر بالاتر از حد مجاز | ۲۰۰۲ | ۵۰۰٬۰۰۰ | ۴۵۰٬۰۰۰ | ۲۵۰٬۰۰۰ |
نداشتن یا ناخوانا بودن پلاک | ۲۰۴۷ | ۴۰۰٬۰۰۰ | ۴۰۰٬۰۰۰ | ۴۰۰٬۰۰۰ |
مخدوش یا پوشاندن پلاک | ۲۰۴۷ | ۷۰۰٬۰۰۰ | ۷۰۰٬۰۰۰ | ۷۰۰٬۰۰۰ |
دخالت در تاخوگراف وسایل نقلیه عمومی | ۲۰۲۷ | ۳۵۰٬۰۰۰ | ۳۵۰٬۰۰۰ | ۳۵۰٬۰۰۰ |
مهمترین تخلفات حادثهساز ناوگان سنگین در سال ۱۴۰۴
برای ناوگان سنگین، سرعت غیرمجاز، سبقت نابجا، عبور از خط سرعت و بارگیری نامناسب بیشترین سهم را در ریسکهای ایمنی و هزینهها دارند. دلیلش این است که جرم مؤثر وسیله نقلیه سنگین در تصادف، پیامدهای شدیدتری ایجاد میکند و هر توقف اضطراری یا انحراف، بهطور متوسط خسارت بیشتری به همراه دارد. این چهار محور را در برنامههای آموزشی و نظارت میدانی پررنگ کنید. ⚠️
علاوه بر اینها، نقص فنی مؤثر (ترمز، تایر، روشنایی) و پلاکنویسی/خوانش نیز بیشازآنچه بهنظر میرسد روی هزینه تمامشده اثر میگذارند؛ چون علاوه بر نقدی، میتوانند به توقیف، نمره منفی یا خواب سرمایه منجر شوند. در کلانشهرها، نظارتهای دوربینی و اپراتوری باعث میشود تخلفات خط سرعت و خط ویژه بیشتر رصد شوند؛ بنابراین کنترل خطکشی، فاصله طولی و تغییر خط باید در چکلیست راننده باشد.
برای کاهش ریسک، سه اقدام کلیدی را در دستور کار بگذارید: آموزش موقعیتمحور مثلا سبقت در شیب یا تونل، پایش تاخوگراف و سرعت متوسط در مسیرهای پرتردد، و بازرسی بارگیری و مهار بار در مبدأ. ترکیب این سه اقدام، بیشترین اثر را روی کاهش نرخ جرایم رانندگی ناوگان سنگین در ۱۴۰۴ دارد و همزمان به ایمنی، مصرف سوخت و اعتبار برند کمک میکند. 💡
سرعت و سبقت در ناوگان سنگین؛ بازههای جریمه ۱۴۰۴
در ۱۴۰۴، جریمههای سرعت به بازهها تقسیم شدهاند؛ از کمتر از ۱۰ کیلومتر تا بیش از ۵۰ کیلومتر بالاتر از حد مجاز. برای ناوگان سنگین، عبور از آستانههای سرعت در سراشیبیها و خستگی راننده در شیفتهای طولانی از عوامل محرک است، و سبقت از راست یا استفاده از شانه راه همچنان از تخلفات پرریسک محسوب میشود. 🛣️
دامنه جریمه سرعت بیش از ۵۰ کیلومتر در ساعت برای کلانشهرها و بینشهری تا ۵۰۰ هزار تومان، و سبقت از راست/شانه تا ۵۰۰ هزار تومان در کلانشهرها تعیین شده است. برای سبقت اتوبوس و کامیون در داخل شهر نیز ۱۵۰ هزار تومان در کلانشهر و ۱۰۰ هزار تومان در سایر شهرها درج شده است. این ارقام را در تابلو اعلانات پایانه و اپلیکیشن داخلی ناوگان بهروزرسانی کنید.
یکی از خطاهای پرتکرار، ورود کامیون/اتوبوس به خط سرعت در آزادراههای چندخطه است. این رفتار علاوه بر افزایش ریسک برخورد زنجیرهای، به جریمه مستقیم منجر میشود؛ راهکار عملی، محدودیت نرمافزاری کروزکنترل/Limiter در ناوگان جدید و آموزش تصمیم لحظهای برای خروج به خط ایمن است.
مقررات حمل بار، اضافه ابعاد و بارهای ترافیکی
عدم رعایت مقررات حمل بار (پوشش، مهار، توزیع وزن) برای ناوگان سنگین اهمیت مضاعف دارد. جریمه پایه این تخلف در ۱۴۰۴ برای کلانشهرها ۴۰۰ هزار تومان است و برای بارهای ترافیکی ۶۰۰ هزار تومان بهصورت سراسری در نظر گرفته شده است. در کنار آن، حمل مواد خطرناک نیز مشمول جریمه ثابتتری است و حتی در روستاها هم سختگیری میشود. 🧯
برای عملیات، استانداردهای «مهار چهار گوشه»، «ترکمتر تسمهها»، و «پوشش ضدریزش» را بهصورت الزام در دستورالعمل بارگیری درج کنید. همچنین در بارهای با بیرونزدگی عقب، نصب پارچه/چراغ قرمز هشدار در روز/شب الزامی است. این جزئیات ساده، از جریمه و خطرات جدی جلوگیری میکند و در بازرسیهای کنار جاده امتیاز مثبت میآورد.
حمل مواد سوختی خارج از باک یا نصب باک غیرمجاز نیز ردیف جداگانه دارد و علاوه بر جریمه، از نظر ایمنی «ریسک بحرانی» محسوب میشود. توصیه میشود در ممیزی فنی دورهای، نصب/سلامت شیر اطمینان، شلنگها و اتصالات بررسی و تأیید شود.
پلاک، خط ویژه و خط سرعت؛ ریسکهای رایج شهری
برای ناوگان شهری، پلاک ناخوانا/نداشتن پلاک و مخدوش یا پوشاندن پلاک از مواردی هستند که بهواسطه ثبت دوربین بهسرعت اعمال میشوند. این موارد هم جریمه ثابت دارند و هم میتوانند پیگیریهای بعدی ایجاد کنند. عبور غیرمجاز از خطوط ویژه یا حضور در خط سرعت نیز از موارد پرتکرار است که با پایش دوربینها کمتر از گذشته از دید پنهان میماند.
کامیون و اتوبوس بهدلیل طول و میدان دید متفاوت، هنگام تعویض خط باید فاصله طولی/عرضی را بیش از حداقلهای خودرو سواری در نظر بگیرند. هر تغییر خط ناگهانی در معابر خطکشیشده، میتواند هم جریمه و هم نمره منفی داشته باشد؛ توصیه میشود در گذرگاههای پرتردد، نقشه مسیر مجاز از قبل در سیستم رهیاب شرکت تعریف شود.
اگر ناوگان شما رهیاب یکپارچه دارد، هشدار «ورود به خط ویژه/سرعت» را فعال کنید. این کار، هم رفتار راننده را اصلاح میکند، هم نرخ ثبت تخلف را پایین میآورد و در نهایت نرخ جرایم رانندگی ناوگان سنگین را کاهش میدهد. در آموزشها، تفاوت «خط ویژه اتوبوس» با «خط سرعت» را دقیق توضیح دهید تا بدفهمی رخ ندهد.
نمره منفی گواهینامه پایه یک و پیامدها
نمره منفی ابزار بازدارنده جدی در کنار جریمه نقدی است. در تخلفات حادثهساز مانند سرعت زیاد، سبقت خطرناک، عبور از چراغ قرمز و حرکات نمایشی، علاوه بر مبلغ، نمره منفی هم ثبت میشود. رسیدن به سقف تعریفشده، میتواند به تعلیق موقت گواهینامه منجر شود و در ناوگان، خواب ناخواسته سرمایه و هزینه جایگزین راننده را بههمراه دارد.
برای رانندگان پایه یک، پیگیری وضعیت نمره منفی از طریق سامانههای استعلام و داشبورد داخلی شرکت ضروری است. راهاندازی آلارم داخلی برای نزدیکشدن راننده به سقف نمره منفی، از غافلگیری جلوگیری میکند. همچنین با آموزش بازگشت به رفتار ایمن و گذر زمان بدون تخلف، امکان حذف بخشی از نمرات منفی طبق قانون وجود دارد.
مدیر ناوگان بهتر است شاخص «نمره منفی به ازای صد کیلومتر» را پایش کند. این شاخص کمک میکند رانندهها را عادلانه مقایسه و مشوقهای عملکرد ایمن (پاداش سوخت، شیفت بهتر) تعریف کنید. با این روش، هزینهها بهصورت ساختاری کاهش مییابد و فرهنگ ایمنی تقویت میشود.
دو برابر شدن جریمه و توقیف؛ مدیریت مهلتها و سقف بدهی
بخش مهمی از هزینههای ناوگان به تاخیر در پرداخت برمیگردد. برخی جریمهها اگر در مهلت قانونی پرداخت نشوند، دو برابر میشوند و عبور از سقف بدهی میتواند به توقیف خودرو منجر شود. این اتفاق، علاوه بر جریمه، هزینه پارکینگ و توقف عملیات را به شرکت تحمیل میکند. 💸
برای پیشگیری، روال «تسویه هفتگی/دوهفتگی»، تطبیق خودکار شناسه قبض/پرداخت و ثبت سیستمی رسیدها را الزامی کنید. همچنین در قراردادهای حمل، بندی برای کسر جریمه از صورتوضعیت (در صورت تخلف راننده پیمانکار) درج کنید تا تعارض منافع کاهش یابد.
اگر بهدلیل شرایط نقدینگی امکان تسویه یکجای بدهی نیست، سراغ پرداخت قسطی در چارچوبهای اعلامی بروید؛ البته محدودیتهایی مثل نبود شکایت قضایی، عدم فرسودگی و نسبت جرایم حادثهساز وجود دارد. فرآیند را شفاف و مستند کنید تا در ترخیص خودرو یا فروش، با مانع روبهرو نشوید.
استعلام و پرداخت؛ مسیرهای سریع و کاهش ریسک خطا
روشهای استعلام تخلفات و پرداخت در چند کانال فراهم است: اپلیکیشنها، وبسایتها، پلیس+۱۰ و اپلیکیشن پلیس من. برای ناوگان، بهترین کار یکپارچهسازی با داشبورد مدیریتی است تا شناسهها، مبالغ و وضعیت پرداخت هر پلاک در لحظه دیده شود. این کار از خطاهای واردکردن شناسه و برگشت وجه جلوگیری میکند. 🔎
در کنار استعلام مجموع بدهی و جدول جرایم رانندگی، نمایش نمره منفی و تحلیل بر اساس نوع تخلف در داشبورد به تصمیمگیری کمک میکند؛ مثلا اگر سهم «سبقت» بالا بود، کلاس آموزشی مرتبط تعریف شود. همچنین گزارش Top Offenders بهصورت ماهانه میتواند تمرکز کنترل را دقیقتر کند.
یادتان باشد در تسویه آنلاین، هر اشتباه در شناسهها میتواند بازگشت وجه را طولانی کند. فرایند داخلی «چهار چشم» برای پرداخت مبالغ بالا و آرشیو برخط رسیدها، ریسک اختلافات آتی را کاهش میدهد. برای ناوگان برونشهری، یک کارت عملیات یا کیف پول مشترک هم میتواند کارآمد باشد.
نکات فنی و ایمنی؛ کاهش جریمه از مسیر نگهداری پیشگیرانه
بسیاری از جریمههای ناوگان سنگین ریشه در نقص فنی مؤثر دارند: تایر فرسوده، تنظیمنبودن ترمز، روشنایی معیوب، یا تدخل در تاخوگراف. این موارد با یک برنامه نگهداری پیشگیرانه استاندارد بهسادگی کاهش مییابند و همزمان مصرف سوخت و خرابی ناگهانی را هم پایین میآورند. 🔧
یک چکلیست پیش از حرکت کوتاه اما دقیق تدوین کنید: فشار و عمق آج، نشتیها، چراغها، مهار بار، سالمبودن پلمبهای ایمنی مخازن. اجرای این چکلیست را در سیستم حضور و غیاب شیفت گره بزنید تا انجام آن قابلردیابی باشد. گزارش نقص باید ظرف ۲۴ ساعت پاسخ بگیرد تا چرخه اصلاح سریع بماند.
برای مسیرهای پرتردد، پایش تاخوگراف و سرعت متوسط، و تحلیل نقاط حادثهخیز ناوگان را ماهانه منتشر کنید. با این کار، هم رفتار راننده اصلاح میشود، هم برنامه تعمیرات هدفمند میگردد. نتیجه مستقیم این اقدامها، کاهش نرخ جرایم رانندگی ناوگان سنگین و بهبود شاخصهای ایمنی است.
آموزش و فرهنگ ایمنی؛ از راننده تا مدیر شیفت
هیچ سیستمی بدون آموزش موقعیتمحور پایدار نمیماند. آموزش را از متن واقعی ناوگان خودتان استخراج کنید: گزارشهای ماه گذشته را بخوانید و برای هر نوع تخلف پرتکرار، ۱۰ دقیقه آموزش و دو سناریو شبیهسازی کنید. بازخورد سریع بعد از هر تخلف، اثر آموزشی را چند برابر میکند. 🎓
برای مدیران شیفت، داشبورد زنده با آلارم عبور از سرعت، ورود به خط سرعت، توقفهای غیرمعمول و مسیرهای ممنوعه تدارک ببینید. هرچه فاصله کشف تا تذکر کمتر باشد، اصلاح رفتار سریعتر رخ میدهد. همچنین مشوقهای مالی/شیفتی برای رفتار ایمن، فرهنگ را تقویت میکند و اصطکاک را کاهش میدهد.
در ارتباطات داخلی، از زبان مشترک و ساده استفاده کنید: مثلا بهجای «رعایت مقررات حمل بار»، از «سهگام مهار بار: توزیع/مهار/پوشش» استفاده کنید. همین سادگی باعث میشود آموزهها در ذهن بمانند و در عمل به کاهش لیست جرائم رانندگی ۱۴۰۴ منجر شوند.
چکلیست مدیریتی برای کاهش نرخ جرایم در ناوگان سنگین
برای مدیر ناوگان، یک چکلیست کوتاه بهترین ابزار کنترل روزمره است. این چکلیست را هفتگی مرور و نقاط قرمز را با اقدام اصلاحی ببندید. ✅
چکلیست پیشنهادی:
- داشبورد بدهی و مهلتها: هیچ قبضی از بازه سررسید عبور نکرده باشد؛ هشدار دو برابر شدن فعال باشد.
- تحلیل تخلف بهتفکیک راننده/مسیر/شیفت: سه آیتم پرتکرار را آموزش هدفمند بدهید.
- نگهداری پیشگیرانه: درصد انجام چکلیست پیش از حرکت بالای ۹۵٪ بماند؛ موارد بحرانی ظرف ۲۴ ساعت رفع شود.
- ایمنی بار و مواد خطرناک: ممیزی تصادفی در پایانه؛ هر نقص، آموزش فوری.
- رهیاب و محدودیت سرعت: پروفایل سرعت کامیونها بازبینی و بهروزرسانی شود.
اگر این چکلیست بهصورت پیوسته اجرا شود، نهتنها نرخ جرایم رانندگی ناوگان سنگین کاهش مییابد، بلکه هزینه توقف، پارکینگ و خسارت نیز کم میشود. در نهایت، این نظمِ ساده به افزایش رضایت مشتری و بهرهوری کمک میکند.
این مطلب توسط تیم کارشناسان سایت پایه یک نوشته شده است.
پشت هر مطلب در وبلاگ پایه یک، کار تیمی است؛ خبرنگار میدانی، کارشناس فنی و پژوهشگر محتوا. از مقایسهٔ جزئیات تا راهنمای انتخاب بهترینهای انواع کامیون و کامیونت، راهنمای لوازم و قطعات خودروهای سنگین و... ما به تصمیمهای روزمره سنگین سواران کمک میکنیم. کلیک کنید تا با نویسندگان ما بیشتر آشنا شوید.
در حال حاضر هیچ نظر یا دیدگاهی ثبت نشده است. شما میتوانید اولین نفری باشید که دیدگاه یا نظر خود را برای ما ارسال میکنید.