رونمایی ایران کاوه از تریلر کاوه ۲۵ با استاندارد اروپایی و کاهش وزن ۳۰۰ کیلوگرمی 
به گزارش پایه یک، صنعت حملونقل جادهای کشور در بخش مسافری، با چالش جدی فرسودگی روبرو شده است. فرسودگی ناوگان اتوبوسرانی و کمبود شدید وسایل نقلیه در ترمینالها، فشار مضاعفی را بر شبکه حملونقل عمومی وارد میکند.
در همین راستا، رضا اکبری، رئیس سازمان راهداری و حملونقل جادهای، در نشستی خبری ضمن تایید کمبود ۷ تا ۸ هزار دستگاه اتوبوس در کشور، از آغاز فصلی جدید برای نوسازی این ناوگان خبر داد. این خبر در حالی منتشر میشود که تکیه بر توان تولید کنندگان داخلی پس از سالها رکود، در کانون توجه قرار گرفته است.

شوک کمبود ۸ هزار دستگاهی و استراتژی بازگشت به تولید داخل
بخش مسافری ایران سالها است که به سمت فرسودگی حرکت کرده، اما آمارهای جدید نشان میدهد که اکنون در نقطه بحرانی قرار داریم. طبق اعلام رسمی رئیس سازمان راهداری، شبکه حملونقل کشور با کمبود حدود ۷ الی ۸ هزار دستگاه اتوبوس مواجه است. این عدد باتوجه به وسعت کشور و حجم بالای سفرهای جادهای، هشداری جدی محسوب میشود.
برای جبران این عقبماندگی، سازمان راهداری استراتژی ترکیبی «تولید داخل» و «واردات» را در پیش گرفته است. بر اساس تفاهمنامهای که با ۵ تولیدکننده داخلی منعقد شده، قرار است ۱۲۵۰ دستگاه اتوبوس طی مدت یک سال تولید و تحویل داده شود.
نکته قابل تأمل در سخنان معاون وزیر راه، اشاره به توقف طولانیمدت چرخه تولید در این بخش است. وی با بیان اینکه ۲۰ سال است شرکتهای داخلی تولیداتی نداشتهاند، به تلاش برای راهاندازی مجدد این چرخه تاکید کرد. البته این به معنای توقف و سفارشگذاریهای کلان دولتی است، چرا که خطوط تولید اتوبوس در مقیاسهای محدودتر فعال بودهاند.
اجرای این پروژه نیازمند بودجه مالی سنگینی است. برآوردها نشان میدهد که برای تولید این تعداد اتوبوس، باید ۱۵ هزار میلیارد تومان تسهیلات تامین شود. علاوه بر چالش ریالی، تامین ارز مورد نیاز برای قطعات منفصله و مواد اولیه نیز با دشواریهای زیادی همراه بوده که به گفته مسئولان، تامین شده است. در کنار تولید داخل، برنامه واردات ۲ هزار دستگاه اتوبوس نیز در دستور کار است، پیچیدگیهای ارزی و تحریمی، واردات را نیز به فرآیندی دشوار تبدیل کرده است.

چالش اسقاط؛ حلقه مفقوده نوسازی ناوگان باری
ناوگان باری هم مانند حوزه مسافری با این چالش روبهرو است، در بخش حملونقل باری چالش اصلی خروج کامیونهای فرسوده است. تحلیل وضعیت بازار خودروهای تجاری نشان میدهد که وضعیت تولید کامیون و کشنده در داخل کشور برخلاف بخش اتوبوس، مطلوب است. تولید ۲۵ هزار دستگاه کامیون در داخل کشور عددی مناسب است و میتواند نیاز بازار را تا حد زیادی پوشش دهد.
با این حال، نوسازی ناوگان باری با یک مانع بزرگ قانونی و اجرایی عدم وجود سازوکار کارآمد برای اسقاط مواجه است. اکبری در این نشست تاکید کرد که مهمترین چالش، خارج کردن کامیونهای فرسوده است.
متاسفانه در حال حاضر قانونی الزامآور و اجرایی که مالکان را ترغیب یا ملزم به اسقاط کشنده های قدیمی و پرمصرف کند، وجود ندارد. حضور کامیونهای با عمر بالای ۴۰ سال در جادهها نه تنها مصرف سوخت را بالا میبرد، بلکه ایمنی جادهها را نیز به خطر میاندازد. وعده ابلاغ آییننامهای جدید در این باره طی یک ماه آینده، میتواند نقطه عطفی برای مالکان خودروهای سنگین باشد تا بالاخره گره کور اسقاط باز شود.

کارنامه زیرساختی و افق برنامه هفتم توسعه
نوسازی ناوگان بدون توسعه زیرساختها امکانپذیر نیست. کارنامه عملکردی سازمان راهداری در بازه زمانی شهریور تا آبان ۱۴۰۳ نشان میدهد که ۳۰ شاخص عملکردی مورد پایش قرار گرفته است.
احداث ۳ هزار و ۸۴۸ کیلومتر راه روستایی و اصلاح ۹۷۹ نقطه حادثه خیز، از جمله اقدامات حیاتی برای افزایش ایمنی ناوگان جدید است. همچنین جابهجایی ۸۱۳ میلیون تن کالا و ترانزیت ۲۰ میلیون و ۶۰۰ هزار تن کالا نشاندهنده پتانسیل بالای درآمدزایی در این بخش است که توجیه اقتصادی نوسازی ناوگان را تقویت میکند.
طبق قانون برنامه هفتم توسعه، هدفگذاری سنگینی برای نوسازی ۱۱۰ هزار دستگاه انواع ناوگان باری و اتوبوسی انجام شده است. رسیدن به این عدد نیازمند هماهنگی دقیق بین وزارت صمت، بانک مرکزی برای تخصیص ارز، گمرک و سازمان راهداری است. همچنین نوسازی ماشینآلات راهداری نیز بخشی از این موضوع است؛ جایی که از ۱۲۰۰ دستگاه ماشینآلات سنگین فرسوده، تاکنون ۸۰۰ دستگاه نوسازی شدهاند.

جمعبندی و سخن پایانی
آنچه از صحبتها برمیآید، این است که دولت قصد دارد با تزریق ۱۵ همت و فعالسازی خطوط تولید نیمهفعال، مشوقهایی برای تولید ناوگان اتوبوسرانی ارائه کند. همزمان، گره نوسازی کامیونها نه در تولید، بلکه در فرآیند اسقاط نهفته است که انتظار میرود با آییننامه جدید مرتفع شود. نوسازی ناوگان تنها تعویض اتاق و موتور نیست، بلکه به معنای کاهش مصرف سوخت، افزایش ایمنی و ارتقای کرامت رانندگان است.
نظر شما چیست؟ آیا طرحهای نوسازی و تسهیلات ۱۵ همتی میتواند اتوبوسهای جدید را به جادهها بیاورد، یا مشکل اصلی را در جای دیگر مانند قیمت تمام شده یا اقساط سنگین میبینید؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.
این مطلب توسط تیم کارشناسان سایت پایه یک نوشته شده است.
پشت هر مطلب در وبلاگ پایه یک، کار تیمی است؛ خبرنگار میدانی، کارشناس فنی و پژوهشگر محتوا. از مقایسهٔ جزئیات تا راهنمای انتخاب بهترینهای انواع کامیون و کامیونت، راهنمای لوازم و قطعات خودروهای سنگین و... ما به تصمیمهای روزمره سنگین سواران کمک میکنیم. کلیک کنید تا با نویسندگان ما بیشتر آشنا شوید.
در حال حاضر هیچ نظر یا دیدگاهی ثبت نشده است. شما میتوانید اولین نفری باشید که دیدگاه یا نظر خود را برای ما ارسال میکنید.