تاریخچه برند هینو (Hino Motors)؛ از صنایع گاز تا کامیون

شرکت هینو (Hino Motors Ltd) یکی از قدیمی‌ترین و تأثیرگذارترین سازندگان کامیون، کامیونت و اتوبوس در تاریخ صنعت خودروسازی ژاپن است. این برند بیش از یک قرن است که در توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل، تولید خودروهای تجاری و شکل‌گیری قدرت صنعتی ژاپن نقش کلیدی ایفا کرده است. مسیر توسعه هینو در نوع خود و البته به پیروی از تمام برندهای بزرگ نیز جالب است، این شرکت از کارخانه‌ای کوچک در توکیو کار خود را در صنایع گاز شروع کرد و بعدتر بخشی از گروه تویوتا شد، امروز نیز محصولات این برند بازتابی از توان و قدرت صنعتی آن است. داستان هینو ترکیبی است از نوآوری، تاب‌آوری و دگرگونی.

در این مقاله از پایه یک، تاریخچه کامل برند هینو را مرور می‌کنیم؛ از ریشه‌های صنعتی آن در اوایل قرن بیستم تا همکاری‌های استراتژیک با تویوتا و میتسوبیشی فوسو. خواهیم دید که چگونه این شرکت توانست پس از جنگ جهانی دوم به عنوان یکی از ستون‌های اصلی خودروسازی ژاپن ظهور کند، چه نقش مهمی در معرفی فناوری‌های نوین دیزل، هیبرید و پیل سوختی داشته و چرا امروزه مسیر ادغام آن با دیگر برندهای بزرگ جهان، نقطه عطفی در تاریخ حمل‌ونقل سنگین محسوب می‌شود.

ریشه‌ها و شکل‌گیری هینو

داستان هینو از سال ۱۹۱۰ آغاز شد؛ زمانی که شرکت Tokyo Gas Industry Company برای ساخت تجهیزات گازی و صنعتی در ژاپن تأسیس شد. فعالیت این برند در ابتدا همین حوزه بود، اما رفته‌رفته و در دهه‌ ۱۹۱۰ و ۱۹۲۰ این شرکت با گسترش نیاز کشور به حمل‌ونقل و تجهیزات مکانیکی، فعالیت خود را به تولید موتورهای دیزل و وسایل نقلیه گسترش داد. در سال ۱۹۳۷ با ادغام بخش خودروسازی آن با چند واحد صنعتی دیگر، شرکت جدیدی با نام Tokyo Automobile Industry Co. Ltd. شکل گرفت که بعدها به تولید کامیون‌های سنگین و نظامی برای ارتش ژاپن پرداخت.

در سال ۱۹۴۲، این شرکت تصمیم گرفت بخش دیزل و تولید وسایل نقلیه سنگین خود را از سایر فعالیت‌ها جدا کند؛ اقدامی که به تولد نام جدید Hino Heavy Industry Co. Ltd انجامید. واژه «هینو» از نام رودخانه‌ای در نزدیکی کارخانه اصلی این شرکت در توکیو گرفته شده بود و به‌تدریج به نمادی از قدرت و پایداری تبدیل شد. در طول جنگ جهانی دوم، هینو بیشتر بر تولید کامیون‌ها و تجهیزات نظامی تمرکز داشت، البته همین دوره، پایه‌گذار تخصص فنی عمیقی شد که پس از جنگ مسیر این شرکت را به سمت ساخت کامیون‌ها و اتوبوس‌های تجاری مدرن هدایت کرد.

بازسازی پس از جنگ جهانی دوم و تولد برند هینو

پس از پایان جنگ جهانی دوم، صنایع ژاپن در تلاش بودند تا از ویرانی و محدودیت‌های اقتصادی رهایی یابند. شرکت Hino Heavy Industry که تجربه تولید کامیون‌های نظامی را داشت، از نخستین شرکت‌هایی بود که مسیر بازسازی را با تمرکز بر وسایل نقلیه تجاری آغاز کرد. در سال ۱۹۴۶، نام رسمی شرکت به Hino Diesel Industry Co. Ltd تغییر یافت و نخستین کامیون دیزلی غیرنظامی خود را با نام TH10 روانه بازار کرد. این کامیون نه‌تنها نمادی از بازگشت صنعت ژاپن بود، بلکه پایه‌گذار اعتماد عمومی به محصولات ساخت داخل محسوب می‌شد.

در طول دهه‌ ۱۹۵۰، هینو با طراحی اتوبوس‌ها و کامیون‌های کلاس وزنی متوسط، دامنه محصولات خود را گسترش داد. تمرکز اصلی شرکت بر دوام، مصرف سوخت پایین و سهولت تعمیر بود؛ ویژگی‌هایی که به‌سرعت در بازار داخلی و سپس صادراتی شناخته شد. در همین دوره، لوگوی معروف «H» بالدار معرفی شد که به‌نوعی نماد حرکت رو به جلو و پرواز صنعت ژاپن بود. موفقیت در دهه‌ ۱۹۵۰ باعث شد هینو به عنوان یکی از بنیان‌گذاران صنعت وسایل نقلیه تجاری ژاپن شناخته شود و مسیرش را برای جهانی‌شدن هموار کند.

تجربه سواری‌سازی؛ از رنو 4CV تا کنتسا و بریسکا

در میانه دهه‌ ۱۹۵۰، هینو برای تنوع بخشیدن به فعالیت‌های خود وارد عرصه تولید خودروهای سواری شد. اولین همکاری این برند با شرکت فرانسوی رنو بود که نتیجه آن در سال ۱۹۵۳ بیرون آمد و آن مونتاژ مدل Renault 4CV در ژاپن بود؛ خودرویی کوچک و اقتصادی که با استقبال نسبی بازار داخلی روبه‌رو شد.

پس از چند سال تجربه در تولید محصولات مونتاژی و تحت لیسانس، هینو تصمیم گرفت خودروهای سواری اختصاصی خود را طراحی کند و حاصل آن، معرفی مدل Hino Contessa در اوایل دهه‌ ۱۹۶۰ بود. طراحی بدنه این خودرو به دست طراح مشهور ایتالیایی «جیووانی میکلوتی» انجام شد و ظاهر و طراحی جلوتر از زمان خود داشت.

مدل بعدی، Hino Briska، به‌عنوان یک پیکاپ سبک بر پایه همان پلتفرم ساخته شد و در بخش حمل‌ونقل سبک مورد استفاده قرار گرفت. هرچند این محصولات از نظر طراحی و کیفیت در سطح بالایی بودند، اما بازار ژاپن در آن زمان به‌شدت رقابتی بود و حضور برندهای قدرتمندی چون نیسان و تویوتا، ادامه این مسیر را برای هینو دشوار کرد. به همین دلیل، شرکت در اواخر دهه‌ ۱۹۶۰ تصمیم گرفت از بازار سواری خارج شود و تمرکز خود را مجدداً بر تولید کامیون و اتوبوس قرار دهد؛ تصمیمی که آینده برند را برای دهه‌های بعد رقم زد.

اتحاد با تویوتا و خروج راهبردی از بازار سواری

در اواسط دهه‌ ۱۹۶۰، بازار ژاپن شاهد تمرکز فزاینده بر تولید انبوه خودروهای سواری بود و بسیاری از شرکت‌های متوسط برای بقا به دنبال شرکای بزرگ‌تر می‌گشتند. هینو در سال ۱۹۶۶ با امضای توافق همکاری با گروه تویوتا موتور به جمع این گروه پیوست. این اتحاد در ابتدا با همکاری‌های فنی در زمینه تأمین قطعات و انتقال فناوری آغاز شد و سپس به یک هم‌افزایی راهبردی تبدیل گردید. ورود تویوتا به جمع سهام‌داران هینو، دسترسی این شرکت به شبکه تحقیق و توسعه پیشرفته و منابع مالی گسترده‌تر را فراهم کرد.

در سال ۱۹۶۷، تصمیم تاریخی برای توقف تولید خودروهای سواری و تمرکز کامل بر وسایل نقلیه تجاری اتخاذ شد. این تغییر مسیر به هینو اجازه داد تمام ظرفیت خود را صرف توسعه کامیون‌ها، اتوبوس‌ها و موتورهای دیزل کند. در این دوره، پایه‌های برند مدرن هینو شکل گرفت؛ برندی که بعدها به‌عنوان بازوی تخصصی تویوتا در تولید خودروهای تجاری شناخته شد. این اتحاد همچنین زمینه را برای صادرات گسترده‌تر به بازارهای آسیایی و خاورمیانه فراهم کرد و نقطه عطفی در مسیر حرفه‌ای هینو بود.

بررسی خانواده‌های محصولی که DNA هینو را ساختند

در دهه‌ ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰، هینو با معرفی چند خانواده محصولی ماندگار، شاکله اصلی سبد تولیدات خود را تثبیت کرد. یکی از نخستین آن‌ها هینو رنجر (Ranger) بود که در سال ۱۹۶۴ معرفی شد و با ابعاد متوسط، مصرف سوخت پایین و قابلیت اطمینان بالا به‌سرعت به یکی از محبوب‌ترین کامیون‌های میان‌وزن ژاپن تبدیل شد.

پس از آن، در دهه‌ ۱۹۸۰، هینو مدل Super Dolphin Profia را معرفی کرد که نسل جدید کامیون‌های سنگین محسوب می‌شد و بعدها به سری ۷۰۰ یا Hino Profia تغییر نام یافت. این خانواده با موتورهای نیرومند، گیربکس‌های پیشرفته و طراحی آیرودینامیک، بخش عمده بازار کامیون‌های سنگین را در اختیار گرفت.

در کنار این دو سری، کامیون سبک‌وزن Hino Dutro (که در بازار جهانی با نام Toyota Dyna نیز شناخته می‌شود) از اواخر دهه‌ ۱۹۹۰ معرفی شد و تا امروز یکی از پرفروش‌ترین محصولات مشترک تویوتا و هینو است. این سه خانواده، یعنی رنجر، پروفیا و دوترو، در واقع DNA فنی و هویتی هینو را شکل دادند و هر سه هنوز هم در خطوط تولید شرکت با فناوری‌های به‌روزتر ادامه حیات دارند. این ساختار سه‌گانه، پایه‌ای شد برای حضور جهانی هینو در تمامی کلاس‌های وزنی کامیون.

حضور در اندونزی، آمریکا و راه‌اندازی خط تولید اتوبوس J-Bus

با تثبیت جایگاه در بازار ژاپن، هینو از دهه‌ ۱۹۸۰ به‌صورت هدفمند وارد بازارهای جهانی شد. نخستین گام مهم، تأسیس شرکت PT Hino Motors Manufacturing Indonesia بود که تولید مدل‌های رنجر و دوترو را برای بازار جنوب ‌شرق آسیا آغاز کرد. در همان زمان، هینو با صادرات کامیون و اتوبوس به خاورمیانه، آمریکای لاتین و استرالیا، برند خود را در جهانی مطرح کرد. در سال ۱۹۸۲ دفتر آمریکای شمالی تأسیس شد و اندکی بعد تولید کامیون‌های سبک و میان‌وزن در ایالت ویرجینیا آغاز گردید. این حضور در آمریکا، به هینو کمک کرد تا با برندهای بزرگی چون فریت‌لاینر و اینترنشنال رقابت کند.

در زمینه تولید اتوبوس نیز، هینو در اوایل دهه‌ ۲۰۰۰ با شرکت ایسوزو همکاری مشترکی تشکیل داد که حاصل آن تأسیس شرکت J-Bus Ltd در سال ۲۰۰۴ بود. این همکاری موجب شد خطوط تولید اتوبوس‌های شهری، بین‌شهری و توریستی ژاپن در یک پلتفرم واحد یکپارچه شوند و سهم بزرگی از بازار داخلی را در اختیار گیرند. چنین رویکردی باعث شد هینو نه‌تنها در کامیون‌سازی، بلکه در صنعت اتوبوس نیز به عنوان یکی از پایه‌های اصلی حمل‌ونقل ژاپن شناخته شود.

توسعه فناوری‌های شاخص؛ از موتور هیبرید ۱۹۹۱ تا هیدروژنی ۲۰۲۵

از دهه‌ ۱۹۹۰ میلادی، هینو به‌عنوان یکی از پیشگامان فناوری‌های پاک در خودروهای تجاری شناخته شد. در سال ۱۹۹۱ این شرکت نخستین اتوبوس شهری هیبریدی خود را با نام HIMR معرفی کرد که از ترکیب موتور دیزل و ژنراتور الکتریکی برای کاهش آلایندگی استفاده می‌کرد. این فناوری در آن زمان نوآورانه و منحصر‌به‌فرد بود و به‌سرعت به دیگر مدل‌ها از جمله کامیون‌های سبک و میان‌وزن گسترش یافت. در سال ۲۰۰۳، نسخه‌های تجاری کامیون هیبریدی سری Dutro Hybrid معرفی شدند و تا امروز نیز در بازار ژاپن با استقبال قابل‌توجهی عرضه می‌شوند.

هینو در دهه‌ اخیر تمرکز خود را از هیبریدهای سریال به سمت فناوری‌های الکتریکی و پیل سوختی معطوف کرده است. همکاری نزدیک با تویوتا از سال ۲۰۲۰ منجر به توسعه کامیون سنگین Profia Z FCV شد که از پیل سوختی هیدروژنی برای تولید توان استفاده می‌کند. این پروژه در سال ۲۰۲۵ به مرحله تولید انبوه می‌رسد و نخستین کامیون هیدروژنی سنگین ژاپن به شمار خواهد رفت. مسیر توسعه از موتورهای دیزل کم‌مصرف تا سامانه‌های تمام‌برقی نشان می‌دهد که هینو همیشه در خط مقدم تحول فناوری‌های سبز در خودروهای تجاری قرار داشته است.

هینو در موتوراسپرت؛ رکوردهای رالی داکار

یکی از جذاب‌ترین فصل‌های تاریخ هینو، حضور مداوم آن در رالی داکار از سال ۱۹۹۱ تاکنون است. تیم Hino Team Sugawara با استفاده از کامیون‌های سری ۵۰۰ رنجر، موفق شد در همان سال‌های نخست جایگاه سوم را در کلاس کامیون به دست آورد و نام خود را در تاریخ این رقابت‌ها ثبت کند. این حضور نه صرفاً برای تبلیغ، بلکه برای آزمایش فناوری‌های واقعی در شرایط سخت بیابانی بود. در طول سه دهه، هینو بیش از ۳۰ بار در این رقابت‌ها شرکت کرده و در کلاس زیر ۱۰ لیتر رکورددار قهرمانی‌های پیاپی است.

رالی داکار برای هینو به آزمایشگاهی میدانی تبدیل شد که دوام موتور، سیستم تعلیق و مدیریت حرارت در آن به آزمون گذاشته می‌شد. دستاوردهای این رقابت‌ها بعدها در محصولات تجاری نیز به‌کار گرفته شدند. موفقیت‌های تیم سوگاوارا، نه‌تنها جایگاه جهانی برند هینو را تثبیت کرد، بلکه به نماد روحیه مهندسی ژاپنی و تعهد به عملکرد قابل‌اعتماد در شرایط سخت تبدیل شد. این حضور مستمر در یکی از دشوارترین رقابت‌های جهان، تصویری روشن از فلسفه طراحی و استقامت فنی محصولات هینو ارائه می‌دهد.

چالش بزرگ؛ رسوایی داده‌های آلایندگی در ۲۰۲۲

در سال ۲۰۲۲، برند هینو با بحرانی جدی مواجه شد که بزرگ‌ترین رسوایی در تاریخ آن محسوب می‌شود. تحقیقات وزارت حمل‌ونقل ژاپن نشان داد که در برخی از مدل‌های کامیون و اتوبوس، داده‌های مربوط به آلایندگی و مصرف سوخت از سال ۲۰۰۳ به‌صورت نادرست گزارش شده بود. این رسوایی منجر به تعلیق تولید برخی مدل‌ها، فراخوان گسترده و کاهش اعتماد عمومی به برند شد. مدیرعامل وقت، به‌طور رسمی عذرخواهی کرد و اعلام نمود که شرکت تحت نظارت مستقیم گروه تویوتا بازسازی ساختاری را آغاز خواهد کرد.

هینو پس از این بحران، برنامه‌ای جامع برای بازبینی فرآیندهای کنترل کیفیت، اعتبارسنجی داده‌ها و آموزش مهندسان تدوین کرد. شرکت با همکاری مستقیم تویوتا و نهادهای نظارتی، ساختار شفاف‌تری برای تست و تأیید محصولات ایجاد نمود و کمیته‌ای مستقل برای نظارت داخلی تأسیس کرد. این تجربه تلخ، اگرچه چالشی بزرگ بود، اما موجب شد فرهنگ پاسخ‌گویی و انضباط سازمانی در هینو تقویت شود و مسیر اعتمادسازی مجدد با مشتریان داخلی و خارجی آغاز گردد.

نقطه عطف جدید؛ ادغام با میتسوبیشی فوسو در هولدینگ Archion

در تابستان سال ۲۰۲۳، دو غول خودروسازی ژاپن، تویوتا موتور و دایملر تراک هولدینگ، تصمیم گرفتند واحدهای کامیون‌سازی خود یعنی هینو موتورز و میتسوبیشی فوسو را در قالب یک هولدینگ مشترک ادغام کنند. هدف این اتحاد، هم‌افزایی در زمینه توسعه فناوری‌های برقی، هیدروژنی و دیجیتال برای ناوگان‌های سنگین بود. نام این مجموعه جدید Archion (به‌معنای «پیشگام» در یونانی) انتخاب شد و اعلام گردید که از اول آوریل ۲۰۲۶ به‌طور رسمی فعالیت خود را آغاز می‌کند. این هولدینگ قرار است با تمرکز بر بازارهای آسیا، خاورمیانه و اروپا، رقیب مستقیم برندهای جهانی همچون ولوو تراکس و اسکانیا باشد.

در این ساختار جدید، تویوتا و دایملر هرکدام ۵۰ درصد از سهام Archion را در اختیار خواهند داشت و برندهای هینو و فوسو به‌صورت مستقل اما در چارچوب یک گروه فناورانه فعالیت می‌کنند. همکاری میان این دو برند، به آن‌ها اجازه می‌دهد منابع تحقیق و توسعه، زیرساخت تولید و شبکه تأمین را به‌صورت مشترک به کار گیرند و هزینه‌های توسعه محصولات پاک را کاهش دهند. برای هینو، این ادغام نه‌تنها راهی برای بازگشت به ثبات پس از بحران ۲۰۲۲ است، بلکه گامی استراتژیک برای حضور قدرتمندتر در دوران حمل‌ونقل بدون آلایندگی. Archion به‌نوعی فصل تازه‌ای در تاریخ بیش از یک‌قرن فعالیت این برند محسوب می‌شود.

جمع‌بندی؛ میراث هینو و معنای امروزِ آن برای صنعت خودروهای تجاری

نگاهی به بیش از یک قرن تاریخ هینو نشان می‌دهد که این برند همواره در مسیر تحول، نوآوری و سازگاری با شرایط متغیر بازار حرکت کرده است. از روزهایی که به‌عنوان بخشی از صنایع گاز توکیو فعالیت خود را آغاز کرد تا دوران ساخت کامیون‌های نظامی، تولید خودروهای سواری، و سپس تمرکز کامل بر کامیون‌ها و اتوبوس‌های سنگین، هینو هرگز از بازآفرینی خود دست نکشید. اتحاد تاریخی با تویوتا در دهه ۱۹۶۰ و توسعه جهانی در دهه‌های بعد، از این شرکت برندی ساخت که به نماد قابلیت اطمینان و مهندسی ژاپنی در عرصه حمل‌ونقل سنگین تبدیل شد.

در این مقاله از پایه یک دیدیم که مسیر هینو تنها داستان یک تولیدکننده کامیون نیست، بلکه روایت صنعت ژاپن در مسیر صنعتی‌شدن و پیشرفت جهانی است. امروز، با ورود به ساختار جدید Archion و تمرکز بر فناوری‌های برقی و هیدروژنی، این برند آماده است تا میراث مهندسی خود را به دوران جدیدی از پایداری و هوشمندی وارد کند. هینو با حفظ ارزش‌های بنیادین خود، که همان دوام، صداقت و کارایی هستند، در تلاش است تا بار دیگر پیشرو تحولات جهانی در بخش حمل‌ونقل سنگین باشد و نشان دهد که تاریخ طولانی، می‌تواند سکوی پرتابی برای آینده‌ای پاک‌تر و هوشمندتر باشد.