تاریخچه شرکت Dongfeng؛ دومین خودروساز بزرگ چین را بشناسید

برند دانگ‌فنگ (Dongfeng) که در زبان چینی به معنای «باد شرقی» است، یکی از چهار خودروساز بزرگ دولتی چین به شمار می‌رود و سابقه‌ای بیش از نیم قرن در صنعت کامیون‌سازی این کشور دارد. این شرکت ابتدا با هدف تأمین نیاز ارتش آزادی ‌بخش چین به کامیون‌های نظامی شکل گرفت، اما خیلی زود مسیر توسعه خود را به سمت بازار غیر نظامی گسترش داد. در این مقاله از پایه یک به بررسی جامع تاریخچه برند دانگ‌فنگ می‌پردازیم تا ببینیم چگونه یک کارخانه دورافتاده در استان هوبئی به یکی از مهم‌ترین تولیدکنندگان کامیون در جهان تبدیل شد.

اهمیت شناخت تاریخ دانگ‌فنگ برای فعالان صنعت حمل‌ونقل، رانندگان کامیون و مدیران ناوگان، در تجربه‌ها و درس‌هایی است که این شرکت در مسیر رشد پشت سر گذاشته است. دانگ‌فنگ با تکیه بر سیاست‌های صنعتی چین، همکاری‌های گسترده با شرکت‌های بین‌المللی و سرمایه‌گذاری در فناوری، توانست از یک سازنده داخلی به برندی جهانی تبدیل شود. مطالعه این تاریخچه به ما نشان می‌دهد که چگونه یک شرکت نوپا توانست از دل بحران‌ها و بازسازی‌ها، راه خود را به سمت بازارهای جهانی باز کند.

دانگ‌فنگ امروزه با عرضه کامیون‌های پیشرفته در کلاس‌های مختلف، حضور در کشورهای متعدد و همکاری با برندهایی مانند کامینز، نیسان و ولوو، جایگاهی هم‌تراز با بزرگان صنعت کامیون پیدا کرده است. از مدل‌های اولیه مانند EQ140 تا کشنده‌های مدرن سری KX، این برند مسیر پرفرازونشیبی را طی کرده است. در ادامه، مرحله به مرحله تاریخچه DONGFENG را مرور خواهیم کرد تا تصویری روشن از گذشته، حال و آینده آن به دست آید.

تأسیس دانگ‌فنگ و تولید نخستین کامیون‌ها (دهه ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۰)

شرکت دانگ‌فنگ در سال ۱۹۶۹ با نام «کارخانجات دوم خودروسازی چین (SAW)» بنیان‌گذاری شد. مکان این کارخانه با هدف ایمنی در برابر حملات هوایی در شهر شی‌یان، استان هوبئی و در منطقه‌ای کوهستانی انتخاب شد. مأموریت اولیه این شرکت تأمین کامیون‌های مورد نیاز ارتش آزادی‌بخش خلق چین بود و همین هدف باعث شد تمرکز نخستین سال‌های فعالیت بر تولید محدود نظامی باشد. در این دوره، شرایط دشوار و کمبود امکانات، روند تولید را کند کرده بود.

تا سال ۱۹۷۲ تنها حدود ۲۰۰ دستگاه خودرو از خطوط تولید دانگ‌فنگ خارج شد. اما با بهبود شرایط اقتصادی و صنعتی، این شرکت توانست نخستین کامیون‌های خود را در میانه دهه ۱۹۷۰ به بازار عرضه کند. کامیون ۲٫۵ تنی EQ240 به‌عنوان محصول اولیه معرفی شد که بیشتر جنبه نظامی داشت. سه سال بعد، مدل غیر نظامی EQ140 با ظرفیت ۵ تن تولید شد. این کامیون به‌سرعت در بازار داخلی چین محبوب شد و توانست بخش بزرگی از حمل‌ونقل کشور را پوشش دهد.

مدل EQ140 نقطه عطفی در تاریخچه برند دانگ‌فنگ محسوب می‌شود، زیرا توانست بیش از ۶۶ درصد از سهم بازار کامیون چین را در اختیار گیرد. این کامیون در پروژه‌های عمرانی، کشاورزی و حمل بار عمومی به‌طور گسترده استفاده شد. موفقیت چشمگیر EQ140 نه‌تنها جایگاه دانگ‌فنگ را به‌عنوان یک سازنده مهم تثبیت کرد، بلکه مسیر تولید انبوه را هموار ساخت. به‌طوری‌که تا سال ۱۹۸۶ تولید سالانه این شرکت از ۱۰۰ هزار دستگاه فراتر رفت.

رشد و توسعه در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰؛ تغییر نام به دانگ‌فنگ موتور

دهه ۱۹۸۰ برای دانگ‌فنگ دوران تغییرات بنیادین و رشد چشمگیر بود. در این دوره، فعالیت‌های پراکنده تولیدی شرکت تحت یک مدیریت متمرکز ادغام شد تا بهره‌وری و کیفیت افزایش یابد. این اقدام باعث شد دارایی‌های شرکت طی چند سال سه برابر شود و ظرفیت تولید نیز جهش قابل توجهی پیدا کند. اصلاحات اقتصادی چین نیز نقش مهمی در تقویت موقعیت دانگ‌فنگ داشت و زمینه را برای توسعه پایگاه‌های تولیدی بیشتر فراهم کرد.

در سال ۱۹۹۲ نام شرکت به‌طور رسمی از «کارخانجات دوم خودروسازی» به دانگ‌فنگ موتور تغییر یافت. این تغییر نام، نقطه عطفی در برندینگ شرکت بود و باعث شد دانگ‌فنگ به‌عنوان یکی از نمادهای صنعتی چین شناخته شود. هرچند در اواسط دهه ۱۹۹۰ این شرکت با مشکلات مالی مواجه شد و مانند بسیاری از خودروسازان چینی درگیر بحران شد، اما با تجدید ساختار در سال ۱۹۹۹ توانست از این وضعیت عبور کند و آماده ورود به هزاره جدید شود.

تا اواخر دهه ۱۹۹۰، بخش اعظم تولیدات دانگ‌فنگ را کامیون‌های تجاری تشکیل می‌دادند. برای نمونه، در سال ۲۰۰۱ حدود ۷۳ درصد از تولیدات این شرکت به کامیون‌های سنگین و نیمه‌سنگین اختصاص داشت. هرچند در سال‌های بعد سهم خودروهای سواری افزایش یافت، اما ریشه‌ها و شهرت اصلی برند دانگ‌فنگ همچنان در بخش کامیون باقی ماند. این دهه‌ها در حقیقت پایه‌های توسعه دانگ‌فنگ به‌عنوان یکی از چهار خودروساز بزرگ چین را بنا نهادند.

نوآوری و معرفی پلتفرم‌های جدید کامیون در دهه ۲۰۰۰

با آغاز هزاره جدید، دانگ‌فنگ رویکردی نوین در طراحی و تولید کامیون‌ها در پیش گرفت. شرکت پس از تثبیت جایگاه خود در بازار داخلی، نیاز به معرفی پلتفرم‌های مدرن را احساس کرد. در سال ۲۰۰۶ دو کامیون سنگین جدید با نام‌های KL و KC معرفی شدند. کامیون KL به‌سرعت به یکی از محصولات پرچم‌دار شرکت تبدیل شد و به‌دلیل کیفیت ساخت بالا و طراحی به‌روز، توانست عنوان «نام تجاری شناخته‌شده در چین» را کسب کند. کامیون KC نیز به‌عنوان مدلی کارآمد برای پروژه‌های عمرانی و صنعتی عرضه شد.

دو سال بعد، در سال ۲۰۰۸ کامیون نیمه‌سنگین KR وارد بازار شد. این کامیون به‌خاطر نوآوری‌های فنی خود، توانست جایزه پیشرفت علمی و فناوری چین را در سال ۲۰۱۰ از آن خود کند. معرفی سری KR نشان داد که دانگ‌فنگ تنها به تولید کامیون‌های سنگین بسنده نکرده، بلکه به دنبال پوشش نیازهای متنوع‌تر بازار است.

موفقیت این سری از کامیون‌ها دانگ‌فنگ را به صدر جدول تولیدکنندگان کامیون چین رساند. به‌عنوان نمونه، در سال ۲۰۰۶ این شرکت با تولید ۱۲۸ هزار دستگاه کامیون متوسط و سنگین، رتبه نخست را در کشور کسب کرد. این کامیون‌ها با طراحی کابین مدرن، پیشرانه‌های پرقدرت و امکانات ایمنی پیشرفته، توانستند رقابت با برندهای بین‌المللی را برای دانگ‌فنگ ممکن کنند. دهه ۲۰۰۰ نقطه عطفی بود که برند دانگ‌فنگ را وارد فاز جدیدی از رقابت جهانی کرد.

معرفی مدل پرچمدار KX و ورود به رقابت جهانی کامیون‌های سنگین

در سال ۲۰۱۳، دانگ‌فنگ جدیدترین کشنده سنگین خود با نام KX را در نمایشگاه شانگهای معرفی کرد. این کامیون به‌عنوان پرچمدار محصولات دانگ‌فنگ طراحی شده بود و هدف آن ورود به رقابت مستقیم با برندهای اروپایی در بازارهای بین‌المللی بود. KX با تمرکز بر حمل‌ونقل بین‌شهری و مسافت‌های طولانی ساخته شد و به دلیل قدرت بالا، مصرف بهینه سوخت و امکانات رفاهی کابین، به‌سرعت به یکی از شاخص‌ترین کامیون‌های چین تبدیل گردید. این مدل نماد جهش فناوری دانگ‌فنگ در بخش کامیون‌های سنگین محسوب می‌شود.

کامیون KX به پیشرانه‌های قدرتمند مجهز بود که توان خروجی آن به بیش از ۵۲۰ اسب‌بخار می‌رسید. این موتورها مطابق با استانداردهای آلایندگی روز اروپا طراحی شدند و به سیستم‌های مدرن انتقال قدرت مجهز بودند. علاوه بر این، کابین KX با طراحی ارگونومیک، فضای خواب راحت، سیستم تهویه پیشرفته و امکانات ایمنی مدرن، تجربه‌ای مشابه با کامیون‌های اروپایی برای رانندگان فراهم می‌کرد. این ویژگی‌ها موجب شد تا کامیون KX نه‌تنها در بازار چین بلکه در نمایشگاه‌ها و بازارهای بین‌المللی نیز با استقبال مواجه شود.

موفقیت KX باعث شد دانگ‌فنگ جایگاه خود را به‌عنوان یک بازیگر جدی در بازار جهانی کامیون تثبیت کند. این کامیون در کشورهای مختلف، از جمله ایران، مونتاژ و عرضه شد و توانست توجه رانندگان و شرکت‌های حمل‌ونقل را جلب کند. در واقع، معرفی KX نشان‌دهنده بلوغ دانگ‌فنگ در طراحی و تولید کامیون‌های سنگین مدرن بود و برند را وارد سطحی کرد که توانایی رقابت با بزرگان جهانی مانند ولوو، مرسدس‌بنز و اسکانیا را به‌دست آورد.

موتورهای دیزلی و همکاری‌های فناورانه

یکی از مهم‌ترین دلایل موفقیت دانگ‌فنگ در بخش کامیون، سرمایه‌گذاری گسترده در توسعه موتورهای دیزلی پیشرفته و همکاری با برندهای معتبر جهانی بود. نقطه آغاز این مسیر به سال ۱۹۸۶ بازمی‌گردد، زمانی که دانگ‌فنگ فناوری موتورهای شرکت آمریکایی کامینز را وارد چین کرد. در سال ۱۹۹۶، این همکاری به سطح بالاتری رسید و با تأسیس شرکت مشترک دانگ‌فنگ کامینز (DCEC)، تولید موتورهای دیزلی پیشرفته در چین آغاز شد. نتیجه این مشارکت، تولید بیش از یک میلیون دستگاه موتور دیزلی در طی سال‌های بعد بود که در کامیون‌های سری تیان‌لونگ، KL و KX به کار رفتند.

موتورهای مشترک دانگ‌فنگ و کامینز، مانند سری ISL و ISZ، توان خروجی بین ۴۰۰ تا ۵۴۵ اسب‌ بخار داشتند و برای کامیون‌های سنگین بالای ۴۰ تن طراحی شده بودند. این موتورها علاوه بر قدرت بالا، توانایی دستیابی به استانداردهای آلایندگی یورو۴ و یورو۵ را داشتند. چنین ویژگی‌هایی موجب شد کامیون‌های دانگ‌فنگ بتوانند در بازارهای بین‌المللی با استانداردهای سختگیرانه زیست‌محیطی نیز عرضه شوند. مدیران دانگ‌فنگ بارها تأکید کرده‌اند که همکاری با کامینز، موقعیت این شرکت را هم در بازار داخلی و هم در صادرات به‌طور چشمگیری تقویت کرده است.

علاوه بر کامینز، دانگ‌فنگ با برندهای معتبر دیگری نیز همکاری‌های استراتژیک داشت. در سال ۲۰۰۵، یک جوینت‌ونچر با شرکت آمریکایی Dana برای تولید اکسل‌های پیشرفته شکل گرفت که امروز بزرگ‌ترین تولیدکننده اکسل تجاری در آسیا محسوب می‌شود.

همچنین در سال ۲۰۰۸ دانگ‌فنگ با شرکت آلمانیZF وارد همکاری شد و یک کارخانه تولید گیربگس تأسیس کرد. گیربکس‌های دستی و اتوماتیک ZF که در کامیون‌های مدرن دانگ‌فنگ استفاده شدند، باعث افزایش اطمینان و کارایی محصولات شدند. این همکاری‌های فناورانه سبب شد که دانگ‌فنگ نه‌تنها در حوزه موتور، بلکه در طراحی شاسی، گیربکس و محور نیز هم‌سطح با استانداردهای جهانی حرکت کند.

جوینت‌ونچرها و همکاری با نیسان و ولوو؛ تأسیس DFCV

یکی از نقاط عطف در تاریخ دانگ‌فنگ، همکاری‌های گسترده با خودروسازان بین‌المللی بود. در سال ۲۰۰۳، دانگ‌فنگ با شرکت نیسان ژاپن بزرگ‌ترین جوینت‌ونچر خودرویی چین را تأسیس کرد. نتیجه این همکاری، تشکیل شرکت خودروهای تجاری دانگ‌فنگ (DFCV) بود که وظیفه توسعه و تولید کامیون‌های متوسط و سنگین را بر عهده گرفت. ورود فناوری نیسان دیزل (که بعدها با برند UD Trucks شناخته شد) به محصولات دانگ‌فنگ، کیفیت و قابلیت اعتماد کامیون‌های این برند را به‌طور محسوسی افزایش داد.

با خرید UD Trucks توسط ولوو، همکاری دانگ‌فنگ با خودروسازان اروپایی نیز گسترش یافت. در سال ۲۰۱۳، گروه ولوو و دانگ‌فنگ توافق کردند تا یک شرکت مشترک برای تولید کامیون‌های سنگین در چین تأسیس کنند. طبق این توافق، ۵۵ درصد سهام این شرکت متعلق به دانگ‌فنگ و ۴۵ درصد در اختیار ولوو قرار گرفت. این مشارکت در سال ۲۰۱۵ نهایی شد و با تأسیس رسمی DFCV، برند دانگ‌فنگ توانست از دانش فنی اروپایی در زمینه موتور، گیربکس و استانداردهای ایمنی بهره‌مند شود.

نتیجه این همکاری‌ها، عرضه کامیون‌هایی با موتورهای مدرن‌تر، استانداردهای آلایندگی بالاتر و امکانات رفاهی بیشتر بود. موتورهای مشترک با رنو و ولوو مانند dCi 11 و گیربکس‌های پیشرفته‌تر، به محصولات دانگ‌فنگ اضافه شدند و این برند را در سطح بالاتری از رقابت جهانی قرار دادند. در مجموع، این جوینت‌ونچرها به دانگ‌فنگ کمک کردند تا از یک سازنده بومی به یک تولیدکننده بین‌المللی کامیون تبدیل شود و جایگاه خود را در بازارهای مختلف تثبیت کند.

گسترش بازار جهانی دانگ‌فنگ؛ صادرات و مونتاژ در کشورهای مختلف

پس از تثبیت موقعیت در چین، دانگ‌فنگ در دهه‌های اخیر استراتژی جهانی‌شدن را در پیش گرفت. این شرکت با شعار «خلق ارزش برای جهان با ساخت چین»، به صادرات مستقیم کامیون و همچنین ایجاد خطوط مونتاژ در کشورهای مختلف پرداخت. محصولات دانگ‌فنگ به‌طور گسترده به آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین صادر شدند و در برخی کشورها به دلیل قیمت رقابتی و خدمات پس از فروش مناسب، با استقبال چشمگیری مواجه شدند.

در آسیا، کامیون‌های دانگ‌فنگ در کشورهایی مانند ویتنام، اندونزی، هند و روسیه عرضه شدند. در آفریقا نیز مدل‌های مختلف سری Kinland تیان‌لونگ به غرب این قاره ارسال شدند و توانستند بخشی از بازار کامیون‌های سنگین را در این بازار در اختیار بگیرند. علاوه بر صادرات، دانگ‌فنگ با همکاری شرکای محلی، خطوط مونتاژ کامیون را در کشورهایی مانند ایران، ویتنام و هند راه‌اندازی کرد. این اقدام علاوه بر کاهش هزینه تولید، به تطبیق محصولات با شرایط بومی هر کشور نیز کمک کرد.

نکته قابل توجه، حضور کامیون‌های پرچمدار دانگ‌فنگ KX در نمایشگاه‌های بین‌المللی بود. برای نمونه، در نمایشگاه حمل‌ونقل مکزیک (CANACAR 2025) این مدل با موتور ۵۲۰ اسب‌ بخار و کابین مدرن معرفی شد و توانست توجه کارشناسان و اپراتورهای ناوگان را جلب کند. همچنین کامیون‌های برقی و هیبریدی جدید دانگ‌فنگ، مانند مدل‌های KR و KL برقی، نشان دادند که این برند به‌طور فعال در مسیر فناوری‌های سبز حرکت می‌کند. مجموع این اقدامات باعث شده دانگ‌فنگ امروز در بیش از ده‌ها کشور حضور داشته باشد و به‌عنوان یکی از صادرکنندگان مهم کامیون چین شناخته شود.

تاریخ دانگ‌فنگ در ایران؛ از البرز تا آرتا

حضور برند دانگ‌فنگ در ایران از اواخر دهه ۱۳۸۰ آغاز شد؛ زمانی که بازار کامیون‌های سنگین کشور تحت‌تأثیر تحریم‌ها و خروج شرکای اروپایی، به سمت برندهای آسیایی متمایل شد. شرکت سایپا دیزل نخستین شریک ایرانی دانگ‌فنگ بود و در سال‌های ۱۳۸۷ تا ۱۳۸۸ مونتاژ مدل دانگ‌فنگ KL را آغاز کرد.

این کامیون در ایران با نام دانگ‌فنگ البرز شناخته شد و با موتور ۳۷۵ اسب‌بخاری و گیربکس دستی ۱۴ سرعته عرضه گردید. البرز به دلیل قدرت مناسب و قیمت رقابتی، به‌سرعت در میان کامیون‌داران ایرانی جایگاه یافت و به یکی از پرتقاضاترین محصولات وارداتی-مونتاژی آن زمان تبدیل شد.

موفقیت البرز موجب شد سایپا دیزل دامنه همکاری با دانگ‌فنگ را گسترش دهد. اندکی بعد مدل KR نیز به بازار ایران معرفی شد، هرچند فروش آن به اندازه البرز قابل ‌توجه نبود. نقطه عطف اصلی در سال ۱۳۹۵ رقم خورد، زمانی که نخستین کشنده پرچمدار دانگ‌فنگ KX به‌صورت CKD در ایران مونتاژ شد.

این کشنده که در ایران با نام آرتا عرضه گردید، در نسخه‌های ۴۸۰ و ۵۲۰ اسب‌بخاری ارائه شد و امکاناتی چون گیربکس اتوماتیک ۱۲ سرعته، کروز کنترل، ترمز پیشرفته و کابین با ارتفاع بلند داشت. حضور متخصصان دانگ‌فنگ در ایران برای نظارت بر مونتاژ KX نشان‌دهنده اهمیت بالای این پروژه بود.

علاوه بر کامیون‌های سنگین، دانگ‌فنگ در بخش خودروهای تجاری سبک نیز وارد ایران شد. وانت پیکاپ ریچ که بر پایه پلتفرم نیسان پیکاپ تولید می‌شد، توسط پارس‌خودرو و سپس زامیاد مونتاژ گردید. همچنین مینی‌ون‌ها و کامیونت‌های سبک DFSK (سوکون) تحت برند زامیاد در کشور عرضه شدند.

به این ترتیب، حضور دانگ‌فنگ تنها محدود به کشنده‌ها نبود و طیف گسترده‌ای از خودروهای تجاری این برند وارد بازار ایران شد. هرچند مشکلات ناشی از تحریم‌ها و محدودیت‌های ارزی، تیراژ تولید را محدود کرد، اما تاریخ دانگ‌فنگ در ایران نشان‌دهنده تنوع همکاری‌ها و تلاش برای تأمین نیازهای مختلف حمل‌ونقل داخلی است.

جایگاه کنونی و آینده برند دانگ‌فنگ در بازار جهانی کامیون

امروزه دانگ‌فنگ به‌عنوان یکی از چهار خودروساز بزرگ دولتی چین، جایگاهی ویژه در بازار جهانی کامیون دارد. این شرکت در دهه‌های اخیر همواره جزو سه برند برتر فروش کامیون‌های سنگین در چین بوده و سالانه صدها هزار دستگاه کامیون در کلاس‌های مختلف تولید می‌کند. سهم عمده‌ای از این تولیدات مربوط به سری‌های پرچمدار KX، KL و KR است که به دلیل طراحی مدرن و بهره‌مندی از موتورهای کامینز و گیربکس‌های ZF توانسته‌اند در سطح استانداردهای جهانی قرار گیرند.

از منظر بین‌المللی، دانگ‌فنگ طی سال‌های اخیر صادرات خود را به ده‌ها کشور گسترش داده و خطوط مونتاژ محلی در بازارهایی مانند ایران، ویتنام و هند ایجاد کرده است. حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی و ارائه محصولات برقی و هیبریدی، جایگاه این برند را در عرصه جهانی تقویت کرده است. کامیون‌های جدید دانگ‌فنگ با موتورهای یورو۵ و یورو۶، علاوه بر بازار چین، در کشورهای دیگر نیز با استقبال مواجه شده‌اند.

چشم‌انداز آینده دانگ‌فنگ روشن به نظر می‌رسد. این شرکت با سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نو مانند کامیون‌های برقی، هیبریدی و نیمه‌خودران، قصد دارد سهم خود را در بازارهای جهانی افزایش دهد. همچنین برنامه دارد تا با توسعه همکاری‌های بین‌المللی و بومی‌سازی در کشورهای هدف، جایگاه خود را به‌عنوان یک برند جهانی تثبیت کند. برای رانندگان و مدیران ناوگان، این بدان معناست که کامیون‌های دانگ‌فنگ در سال‌های آینده بیش از پیش در جاده‌های ایران و جهان حضور خواهند داشت.