 آموزش تست سلامت مبدل حرارتی روغن موتور و گیربکس در کامیونها
 آموزش تست سلامت مبدل حرارتی روغن موتور و گیربکس در کامیونها 
پیش از هر سرویس و در زمان تحویل گرفتن یا تحویل دادن تریلر، بررسی کامل آن از نظر فنی و ایمنی ضروری است. بیتوجهی به سلامت تریلر، بهویژه در بخشهایی مانند ترمز، تایر و سیستم اتصال، میتواند منجر به بروز حوادث ناگوار، آسیب به بار و حتی خطر جانی برای راننده و دیگر رانندگان در جاده شود.
در این مقاله از پایه یک، چکلیست تحویل دادن و تحویل گرفتن تریلر را بهصورت مرحلهبهمرحله مرور میکنیم تا رانندگان، کارشناسان فنی و مدیران ناوگان بتوانند وضعیت ایمنی وسیله را پیش از ورود به جاده با دقت ارزیابی کنند. این چکلیست بر اساس استانداردهای سازمان راهداری، مقررات ایمنی بینالمللی و دستورالعمل شرکتهای سازنده تریلر تدوین شده است تا مبنایی برای کنترل دقیق و منظم باشد.
بررسی سیستم ترمز
سیستم ترمز، حیاتیترین بخش ایمنی تریلر است و کوچکترین نقص در عملکرد آن میتواند پیامدهای جبرانناپذیری داشته باشد. نخستین مرحله در تحویلگیری تریلر، اطمینان از فشار هوای کافی در مدار ترمز و ثبات فشار پس از قطع کمپرسور است.
هرگونه افت فشار در مدت کوتاه، نشانه نشتی در اتصالات، شیلنگها یا شیرهای کنترلی است. باید اطمینان حاصل شود که هر دو مدار سرویس و اضطراری بهدرستی عمل میکنند و ترمزها بهصورت همزمان بر محورهای مختلف درگیر میشوند. همچنین بررسی عملکرد سیستم ABS و چراغ هشدار آن در کابین کشنده الزامی است.
در ادامه، وضعیت لنتها، کفشکها و دیسکها باید از نظر ضخامت، سایش یکنواخت و عدم شکستگی بررسی شود. اهرمهای تنظیم خودکار یا Slack Adjuster باید آزادانه حرکت کنند و لقی بیش از حد نداشته باشند. در محورهای دارای ترمز کاسهای، گردوغبار یا روغن نشتی نباید در محفظه داخلی وجود داشته باشد.
در پایان، ترمز پارک تریلر باید فعال و توان نگهداری کامل تریلر در شیب ملایم را داشته باشد. ثبت وضعیت ترمز در فرم تحویل و اعلام هرگونه ایراد پیش از حرکت، اصلیترین گام در پیشگیری از تصادفات مرتبط با نقص فنی است.
بررسی تایر و مجموعه چرخها
سلامت تایرها تأثیر مستقیمی بر پایداری، ترمزگیری و مصرف سوخت تریلر دارد. در هنگام تحویل یا تحویلگیری، باید فشار باد تمام تایرها بر اساس مقادیر درجشده روی پلاک فنی بررسی شود. کاهش یا افزایش فشار میتواند موجب سایش نامنظم، ترکیدن تایر در سرعت بالا یا لغزش در مسیرهای مرطوب شود. عمق آج تایر باید حداقل ۳ میلیمتر باشد و هیچ ترک، پارگی یا برآمدگی روی دیواره مشاهده نشود. وجود مواد خارجی بین تایرهای دوقلو، مانند سنگریزه یا سیم، نشانه خطر و نیاز به پاکسازی فوری است.
رینگها و مهرههای چرخ باید سالم و محکم باشند و آثار سایش یا خطوط براق اطراف مهرهها میتواند نشانه شلشدن آنها باشد. در هنگام تحویل، هرگونه نشتی روغن از محفظه محور یا گریس در اطراف بلبرینگ باید بررسی و ثبت شود، زیرا احتمال خرابی کاسهنمد یا کمبود روانکار وجود دارد. استفاده از تایرهای همسایز و هممارک در هر محور، برای جلوگیری از اختلاف چرخش و بار نامتوازن الزامی است. کنترل دقیق وضعیت چرخها، پایهایترین اقدام برای جلوگیری از خرابی در مسیر و واژگونی تریلر است.
بازرسی سیستم برق و روشنایی
سیستم برق تریلر نقش حیاتی در ایمنی دید و اطلاعرسانی حرکات راننده به سایر کاربران جاده دارد. پیش از تحویل، باید سوکت برق بین کشنده و تریلر بررسی شود تا پینها تمیز، خشک و بدون زنگزدگی باشند.
کابل رابط نباید دچار پارگی، لهشدگی یا تماس با بدنه باشد. سپس عملکرد چراغهای راهنما، خطر، ترمز، نور جانبی، چراغهای سقفی و چراغهای ABS بهصورت مرحلهبهمرحله تست میشود. هر چراغی که کار نمیکند یا شدت نور آن کم شده است باید قبل از تحویل تعویض گردد.
بازتابندهها (رفلکتورها) باید تمیز و بدون ترک باشند، زیرا دید جانبی تریلر در شب به آنها وابسته است. در تریلرهای جدید که مجهز به سیستم روشنایی LED هستند، بررسی عملکرد کامل هر مدار و فیوز اهمیت بیشتری دارد.
در صورت وجود مدار برق یدککش، سیمکشی باید محکم و از مسیرهای مجاز عبور کرده باشد. عیب در سیستم برق تریلر میتواند باعث بروز خطا در سیستمهای ABS یا ناهماهنگی با کشنده شود، بنابراین بازبینی این بخش باید در هر نوبت تحویلگیری با دقت کامل انجام گیرد.
بررسی سیستم اتصال (کپلر، کینگپین و قفل ایمنی)
سیستم اتصال بین کشنده و تریلر، تضمینکننده امنیت کل مجموعه در حین حرکت است. کینگپین باید از نظر ترک، خوردگی و فرسودگی سطحی بررسی شود و در صورت لقی بیش از حد، حتماً تعمیر یا تعویض گردد. صفحه زیر تریلر یا Apron باید تمیز و بدون برآمدگی باشد تا سطح تماس کامل با صفحه چرخ پنجم برقرار شود. پس از اتصال، باید اطمینان حاصل شود که فک قفل کاملاً دور کینگپین را گرفته و ضامن ایمنی در وضعیت بسته قرار دارد.
مسیر شیلنگهای هوا و کابل برق باید بهگونهای باشد که در هنگام گردش یا تغییر ارتفاع، کشیده نشوند و با زمین تماس نداشته باشند. آزمایش کشش یا Pull Test بلافاصله پس از قفل شدن انجام میشود؛ در این تست، ترمز تریلر فعال میشود و کشنده بهآرامی به جلو حرکت میکند تا از صحت قفل اطمینان حاصل شود.
هرگونه صدا یا حرکت غیرطبیعی در این مرحله، نشانه قفل ناقص یا آسیبدیدگی فک قفل است. بیتوجهی به بررسی دقیق این بخش یکی از رایجترین علل جدا شدن تریلر از کشنده در مسیر است و باید با حساسیت کامل کنترل شود.
بررسی بدنه و شاسی
شاسی تریلر پایه و اسکلت اصلی آن است و هرگونه آسیب در این بخش میتواند ایمنی کل سازه را تحت تأثیر قرار دهد. در زمان تحویلگیری، باید تیرهای طولی و عرضی شاسی از نظر ترک، خمشدگی، جوشهای غیرمجاز یا خوردگی مورد بررسی قرار گیرند. در قسمت جلو، اتصالات میان صفحه کپلر و تیر اصلی باید کاملاً سالم و بدون نشانه خستگی فلز باشند.
کف تریلر نیز باید از نظر پوسیدگی، شکستگی تختهها یا جداشدن پیچها بازبینی شود. در تریلر یخچالی یا تریلر چادری، وضعیت دیوارهها و درزهای عایق، اهمیت بیشتری دارد زیرا کوچکترین آسیب موجب نفوذ رطوبت یا کاهش کارایی سرمایش خواهد شد.
جکهای پارک یا Landing Gear باید عملکرد نرم و بدون لقی داشته باشند و هر دو پایه در ارتفاع برابر تنظیم شوند تا در هنگام توقف، تریلر بهصورت یکنواخت روی زمین بنشیند. در مدلهای تریلر کمپرسی، سیلندر هیدرولیک، شیلنگها و شیرهای کنترل باید از نظر نشتی و کارکرد بررسی شوند.
برای اطمینان بیشتر، در تریلرهای قدیمیتر میتوان از ضربه ملایم چکش برای شنیدن صدای یکنواخت فلز استفاده کرد؛ صداهای خفه معمولاً نشانه زنگزدگی داخلی هستند. ثبت هرگونه آسیب یا جوش ترمیمی در فرم تحویل از اختلافات احتمالی در آینده جلوگیری میکند.
تجهیزات ایمنی و اقلام همراه
وجود تجهیزات ایمنی در هر تریلر بخشی از الزامات قانونی و بیمهای محسوب میشود. پیش از تحویل، باید اطمینان حاصل شود که کپسول آتشنشانی دارای تاریخ اعتبار و شارژ کافی است. مثلث خطر، چرخگیر، جک و آچار چرخ باید کامل و در دسترس راننده باشند. در مسیرهای بینالمللی یا مناطق کوهستانی، همراه داشتن زنجیر چرخ و جلیقه شبنما نیز الزامی است. درپوش باک سوخت باید دارای قفل ایمنی باشد تا از سرقت یا نشت سوخت جلوگیری شود.
در تریلرهای دارای سیستم ترمز هوشمند یا یخچال، سیم برق و رابطهای کنترلی باید از نظر سلامت، عایق بودن و ایمنی نصب بررسی شوند. توصیه میشود اقلام ضروری در جعبه مخصوص ابزار نگهداری شود تا در هنگام حرکت از داخل به بیرون پرتاب نشوند.
وضعیت برگه معاینه فنی، بیمه و کارت شناسایی وسیله نیز باید در زمان تحویل بررسی و تاریخ اعتبار آنها ثبت گردد. رعایت این موارد نهتنها ایمنی تریلر را تضمین میکند بلکه از جریمههای احتمالی در مسیر جلوگیری خواهد کرد. در جدول زیر خلاصهای از مواردی که گفتیم را بررسی میکنیم.
| بخش اصلی | موارد کلیدی بررسی | وضعیت مطلوب | نکات فنی و هشدارها | 
| ترمز | فشار هوا ۸–۱۰ بار، عملکرد ترمز سرویس و اضطراری، ABS، لنتها و اسلک اَجاستر | بدون نشتی، درگیری همزمان محورها، ضخامت لنت کافی | افت فشار سریع یا قفل ناقص باید پیش از حرکت رفع شود | 
| تایر و چرخ | فشار باد، عمق آج، ترک و برآمدگی، مهرهها و رینگها | فشار مطابق استاندارد، آج ≥ ۳ میلیمتر، بدون آسیب | تایر ناسالم = خطر واژگونی و افزایش مصرف سوخت | 
| برق و روشنایی | چراغهای خطر، راهنما، جانبی، رفلکتور، کابل برق و سوکت اتصال | تمام چراغها سالم و پرنور، اتصالات خشک و تمیز | خرابی چراغ یا فیوز باعث جریمه و خطر تصادف شبانه میشود | 
| کپلر و کینگپین | سلامت کینگپین، فک قفل، ضامن ایمنی، مسیر شیلنگها و تست کشش | قفل کامل و بسته، بدون لقی یا صدای اضافی | قفل ناقص خطرناکترین نقص در زمان حرکت است | 
| بدنه و شاسی | تیرهای اصلی، جوشها، کف و جکها | بدون ترک، پوسیدگی یا جوش غیرمجاز | صدای خفه در ضربه چکشی نشانه زنگزدگی داخلی است | 
| تجهیزات ایمنی | کپسول آتشنشانی، مثلث خطر، چرخگیر، زنجیر چرخ | اقلام کامل و دارای اعتبار | اقلام ناقص موجب توقف در ایستگاه بازرسی میشود | 
| مدار مدارک | بیمه، معاینه فنی، کارت هوشمند، فرم تحویل | معتبر و ثبتشده در فرم | تاریخ انقضا را در هر نوبت تحویل کنترل کنید | 
فرآیند تحویلگیری و ثبت نهایی
آخرین مرحله در تحویل یا تحویلگیری تریلر، ثبت وضعیت فنی و ظاهری در فرم رسمی است. در این مرحله، کارشناس فنی یا راننده موظف است تمام بخشهای بررسیشده را علامتگذاری کرده و هرگونه نقص، آسیب یا مورد نیاز به تعمیر را در قسمت توضیحات ثبت کند.
پس از تکمیل چکلیست، هر دو راننده (تحویلدهنده و تحویلگیرنده) باید فرم را امضا کنند تا مسئولیتها مشخص شود. تاریخ و ساعت تحویل، محل پارک و وضعیت بارگیری نیز باید در این فرم درج شود تا در صورت بروز حادثه یا اختلاف، مستندات قابل استناد وجود داشته باشد.
در ناوگانهای بزرگ، پیشنهاد میشود از سیستمهای دیجیتال ثبت وضعیت مانند نرمافزارهای مدیریت ناوگان استفاده شود تا روند تحویل و نگهداری تریلرها قابل ردیابی باشد. ثبت دادهها بهصورت الکترونیکی امکان تحلیل خرابیها، زمانبندی سرویسها و پایش عملکرد رانندگان را فراهم میکند. رعایت دقیق این فرآیند، موجب افزایش بهرهوری و کاهش هزینههای تعمیرات ناگهانی در ناوگانهای حملونقل سنگین خواهد شد.
بررسی اجزای تریلر را هیچگاه بیاهمیت ندانید
اجرای دقیق چکلیست تحویل و تحویلگیری تریلر، ضامن ایمنی ناوگان و کاهش هزینههای توقف و تعمیر است. راننده یا کارشناس فنی با بررسی مرحلهبهمرحله ترمز، تایر، برق، کپلر، بدنه و تجهیزات ایمنی، میتواند از وقوع بسیاری از خرابیهای جادهای پیشگیری کند.
در این مقاله از پایه یک، تلاش شد هر بخش با جزئیات فنی و کاربردی شرح داده شود تا هم رانندگان حرفهای و هم نیروهای تازهکار بتوانند از آن بهعنوان دستورالعمل عملی استفاده کنند. ثبت دقیق موارد در فرم تحویل و امضای دو طرف، مسئولیتها را مشخص و امنیت حملونقل را تضمین میکند.
در نهایت، رعایت این چکلیست باید به یک عادت روزمره در ناوگان تبدیل شود؛ چرا که بیتوجهی به جزئیات کوچک، گاه میتواند به حوادث بزرگ و خسارتهای سنگین منجر شود. تریلری که بازرسی کامل و اصولی را پشت سر بگذارد، نهتنها ایمنتر حرکت میکند بلکه عمر مفید قطعات اصلی آن، از سیستم ترمز گرفته تا محور و اتصالات، به شکل چشمگیری افزایش مییابد.
این مطلب توسط تیم کارشناسان سایت پایه یک نوشته شده است.
پشت هر مطلب در وبلاگ پایه یک، کار تیمی است؛ خبرنگار میدانی، کارشناس فنی و پژوهشگر محتوا. از مقایسهٔ جزئیات تا راهنمای انتخاب بهترینهای انواع کامیون و کامیونت، راهنمای لوازم و قطعات خودروهای سنگین و... ما به تصمیمهای روزمره سنگین سواران کمک میکنیم. کلیک کنید تا با نویسندگان ما بیشتر آشنا شوید.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
            
در حال حاضر هیچ نظر یا دیدگاهی ثبت نشده است. شما میتوانید اولین نفری باشید که دیدگاه یا نظر خود را برای ما ارسال میکنید.